بررسی ارتباط میان شاخص حکمرانی خوب و اندازه دولت با شاخص توسعه انسانی در ایران

توسعه انسانی از رویکرد توانایی‌های شخصی با توجه به بردار عملکرد متفاوت لذت بردن از سطوح مختلف رفاهی یکی از بهترین شاخص‌های رفاهی مدنظر است. از طرفی برای توازن توسعه و رشد در تمامی سطوح، مداخله دولتی یا کیفیت دولت (حکمرانی خوب) امری ضروری است. مطالعه اثر اندازه دولت و حکمرانی خوب بر شاخص توسعه انسانی اهمیت بسیاری دارد و نظریات گوناگونی درباره آن وجود دارد. در این مطالعه ارتباط میان شاخص حکمرانی خوب و اندازه دولت با شاخص توسعه انسانی در ایران برای بازه زمانی 1375 تا 1395 به‌صورت فصلی بررسی شده است. برای اندازه‌گیری این شاخص از میانگین شش شاخص معرفی‌شده بانک جهانی استفاده گردیده و به‌منظور سنجش اندازه دولت از نسبت هزینه‌های مصرفی دولت به تولید ناخالص داخلی و همچنین متغیرهای نرخ باسوادی و نرخ شهرنشینی به‌عنوان متغیرهای کنترلی بهره‌برداری شده است. همچنین برای بررسی ارتباط علیت میان متغیرها از روش علیت «تودا- یاماماتو»، برای به دست آوردن ضرایب بلندمدت از آزمون «جوهانسن- جوسیلیوس» و برای به دست آوردن ارتباط کوتاه‌مدت از «ecm» استفاده شده است. نتایج روش علیت تودا - یاماماتو نشان داده است که یک رابطه علیت دوطرفه میان متغیرهای مستقل تحقیق با شاخص توسعه انسانی وجود دارد و نتایج روش جوهانسن- جوسیلیوس مشخص کرده است که اثر متغیرهای حکمرانی خوب، اندازه دولت، نرخ باسوادی و نرخ شهرنشینی بر توسعه انسانی مثبت است.