عوامل تعیین‌کننده حساب‌جاری در ایران: یک رهیافت ساختاری

حساب‌جاری یکی از مهم‌ترین شاخص‌های عملکرد هر اقتصاد است و نقش‌های متعددی را در تحلیل‌های سیاست‌گذار توسعه اقتصادی ایفا می‌کند. در مقاله حاضر با استفاده از الگوی خودتوضیح‌برداری ساختاری مبتنی بر داده‌های فصلی 1395-1360 به بررسی عوامل تعیین‌کننده حساب‌جاری در ایران پرداخته شده است. این مطالعه از لحاظ نظری بسیار نزدیک به مطالعات «بیزر و همکاران» (2004)، «دنیل» (1993) و «برگین و شفرین» (2000) در الگوسازی است؛ اما بر ویژگی خاص اقتصاد ایران از نظر نرخ ارز و وابستگی به نفت تاکید شده است. همچنین برای شناسایی شوک‌های ساختاری از روش بلندمدت «گالی» (1992) و «بلانچارد- کاه» (1989) استفاده شده است. از طرف دیگر با بهره‌گیری از ابزار تجزیه واریانس خطای پیش‌بینی (fevds) و توابع عکس‌العمل آنی (irfs) اثرات متقابل پویا از شوک‌های ایجادشده در الگو، تجزیه‌وتحلیل شده است. نتایج نشان می‌دهد شوک‌های تولید خالص دائمی و موقتی از نسبت بالایی در نوسانات تراز حساب‌جاری برخوردارند؛ همچنین نا‌اطمینانی نرخ ارز و اثر قیمت نفت و درآمدهای نفتی بر حساب‌جاری حاکی از اهمیت بالای هر یک از متغیرهای مذکور بعد از شوک‌های تولید خالص در کنترل حساب‌جاری است.