برآورد عوامل موثر بر مخارج مذهبی خانوارهای ایرانی

یکی از اساسی‌ترین آموزه‌های دین اسلام، پرداخت مخارج مذهبی است. تفاوت تمایل به پرداخت مخارج مذهبی ناشی از تفاوت در ویژگی‌های اقتصادی- اجتماعی خانوارها از قبیل درآمد و تفاوت در اعتقادات و باورهای دینی است. بر این اساس، مقاله حاضر با استفاده از داده‌های هزینه- درآمد خانوارها برای دوره زمانی 1388 تا 1395، به بررسی علل شکاف مخارج مذهبی با کاربرد مدل‌های تجزیه اکساکا- بلیندر و ماچادو- متا می‌پردازد. نتایج برآوردها نشان می‌دهد بالغ‌بر 89 درصد از شکاف مخارج مذهبی بین خانوارها، به دلیل تفاوت در اعتقادات است. همچنین در چندک‌های پایین مخارج مذهبی، بالغ‌بر 90 درصد از تفاوت مخارج مذهبی به دلیل تفاوت در اعتقادات و در چندک‌های بالا، سهم تفاوت در ویژگی‌های اقتصادی- اجتماعی در حدود 20 درصد است. شواهد برای شکاف مخارج مذهبی خانوارهای شهری و روستایی نشان می‌دهد خانوارهای روستایی به دلیل اعتقادات و باورهای قوی، مخارج مذهبی بیشتری صرف می‌کنند. به بیان دیگر، اعتقادات و باورهای دینی نقش مهم‌تر و بیشتری نسبت به ویژگی‌های اقتصادی- اجتماعی در تعیین مخارج مذهبی دارد.