برنامه‌ریزی راهبردی توسعۀ محلات دارای فقر شهری با استفاده از تکنیک «تحلیل عرصه‌های تصمیم‌گیری مرتبط» (Aida) مورد مطالعه: محلات منطقۀ 7 شهر تهران

گسترش شهرها با ساختار فضایی نامنسجم و از هم‌گسیخته، موجب تمرکز نامعقول امکانات و خدمات در بخش‌های مختلف شهر و توسعۀ اقتصادیاجتماعی نابرابر در آن‌ها شده است. گستره‌های فقر، بخش جداناپذیری از جوامع شهری روزگار معاصر ما را تشکیل داده‌اند که به دلیل تبعات سوء آن، جلوگیری از گسترش این پدیده، شناخت دقیق پهنه‌های ناتوان شهرها و مناطق، مورد توجه جوامع جهانی و محلی قرار گرفته است. منطقۀ هفت شهر تهران از جمله مناطقی است که فضای محلات آن نمود عدم تعادل کالبدی فضایی و وجود گستره‌های فضایی فقر در آن است. هدف پژوهش حاضر، شناسایی محلات دارای فقر شهری به لحاظ ابعاد مختلف فقر شهری (کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مدیریتی) و ارائۀ برنامۀ راهبردی به‌منظور توسعۀ محلات هدف در منطقۀ هفت شهر تهران است. با توجه به ماهیت مسئله، روش انجام دادن این پژوهش، تحلیلیکاربردی است که به منظور دستیابی به این هدف، داده‌های کمی به‌دست‌آمده از منابع مختلف، تبدیل به شاخص شده است و از 50 شاخص در قالب 5 بعد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، کالبدی و مدیریتی به ترتیب اولویت، استفاده شد. به دلیل تفاوت در نوع داده‌ها و هدف تحقیق، به منظور شناسایی محلات دارای فقر شهری، از بلوک آماری سال1390 و نقشۀ کاربری اراضی منطقۀ 7 در محیط نرم‌افزار arcgis ، spss و excel، وزن‌دهی شاخص‌ها بر اساس نظر اساتید و در راستای سطح‌بندی (رتبه‌بندی) گستره‌های شناسایی‌شده از مدل topsis استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که محلات خواجه نظام غربی و خواجه نظام شرقی به‌منزلۀ محلات مسئله‌دار (دارای فقر شهری) انتخاب و با توجه به شرایط دو محله به ارائۀ راهبرد و سیاست‌های توسعه‌ای با استفاده از تکنیک تحلیل عرصه‌های تصمیم‌گیری مرتبط )آیدا(، به تولید پروژه‌های راهبردی در محلات هدف پرداخته شده است و از دیگر نتایج، این است که بعد اجتماعی و بعد فرهنگی محلات هدف نسبت به سایر ابعاد در شرایط نامساعدتری قرار دارند.

Strategic planning for the development of Tehran’s District 7th neighborhoods to fight urban poverty using the “analysis of interconnected decision areas” technique

Nonfragmented urban development which is inconsistent with spatial structures of cities is created due to the unreasonable concentration of facilities and services as well as unequal socioeconomic development in various parts of the city. The extent of poverty is now an integral part of urban communities which has an adverse consequence on the delivery of municipal services and the development of communities. Tehran’s 7th District neighborhoods are suffering from spatialstructural imbalance leading to spatial poverty. The present research aims to identify neighborhoods with urban poverty in various (structural, economic, social, cultural and managerial) aspects and propose a strategic plan for their development. Due to the nature of the problem, the methodology of the study is functional analysis of 50 indicators divided into five dimensions of social, cultural, economic, physical and managerial in order of priority. Due to difference in the quality of data, this study identified neighborhoods with urban poverty, using 2011 statistical data and land use map of 7th District. The data were then analyzed in ArcGIS, SPSS and EXCEL. The Topsis model was used to weigh the indices. The West and East Khajehnezam neighborhoods with urban poverty were selected. Development policies and strategies were proposed for these two neighborhoods and strategic projects defined using the analysis of interconnected decision areas (AIDA). Findings indicate that the social and cultural aspects of the neighborhoods are in poorer conditions.