تحولات نهاد پلیس در بستر یافته های جرم شناسی

زمینه و هدف: در دهه های اخیر، نظریه های جرم شناسی تقریباً تمامی حوزه های علوم جنایی و به خصوص آیین دادرسی کیفری را متحول ساخته است. با توجه به اینکه پلیس به‌عنوان اولین نهاد ذی نقش در فرایند کیفری و حلقه ارتباطی مردم و دستگاه قضایی شناخته می شود، سوال این است که آیا از یافته های جرم شناسی تاثیر پذیرفته است؟ در این نوشتار، پس از بیان ویژگی های پلیس سنتی و انتقادات وارد بر آن از منظر نظریه-های جرم شناسی، پلیس نوین و انتقادات وارد بر آن، موردمطالعه قرار خواهد گرفت.روش تحقیق: این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام‌شده است.یافته ها: نهاد پلیس در طول تحولات حقوق کیفری، همچون دیگر نهادهای کیفری، مشمول تحولات گوناگونی شده است. این تحولات که متاثر از یافته های جرم شناسی می باشند، این نهاد را در طول سال های متمادی دچار تغییرات اساسی کرده است. پلیس در ابتدا همچون سیستم عدالت کیفری، صرفاً با تاکید بر دستگیری فوری بزهکاران، سعی بر آن داشت بر افکار عمومی جامعه تاثیر بگذارد و از این راه از وقوع جرم پیشگیری کند؛ اما ناکارآمدی رویکرد سرکوبگر حقوق کیفری و پلیس، انتقاداتِ گسترده ای از سوی مکاتب جرم شناسی به‌خصوص مکتب واکنش اجتماعی در پی داشت. این انتقادات باعث شد تا تغییرات شگرفی در این حوزه ها رخ دهد. پلیس نوین که محصول این انتقادات است، به دو صورت مشارکت محور و کنترل محور ظهور پیدا کرد.نتیجه گیری: ایران نیز از تحولات بین المللی و یافته های جرم شناسی در حوزه وظایف و اختیارات پلیس تاثیر پذیرفته و در دهه های اخیر به سمت پلیس جامعه محور حرکت نموده است که می تواند بازوی توانمند دستگاه قضایی باشد. تاثیر این تحولات در قانون آیین دادرسی کیفری 1392 به‌خوبی قابل‌مشاهده است.