حقوق بشر دوستانه و حمایت از اماکن عبادی در مخاصمات مسلحانه بین المللی و غیر بین المللی

زمینه و هدف: اماکن عبادی به‌دلیل برخورداری از جایگاه خاص دینی و ارزشمندیِ آن برای جوامع انسانی، از موقعیت حمایتی و مصونیتی برخوردار شده است. برای حمایت از اماکن مذهبی در مخاصمات مسلحانه، معاهدات مختلفی در قرون اخیر منعقد شده است. هدف این مقاله معرفی و تشریح برخی از مهم‎ترین اسناد حقوق بشردوستانه است که به حمایت از اماکن مذهبی پرداخته‎اند. روش: مقاله حاضر به‌صورت اسنادی و از نوع توصیفی- تحلیلی است. اطلاعات این مقاله به‌روش کتابخانه‎ای و از طریق فیش‎برداری جمع‌آوری و تحلیل شده‎اند. یافته‎ها: عمده‎ترین اسناد منعقده حامی اماکن عبادی، کنوانسیون‌های صلح لاهه 1907، مجموعه کد لیبر و اعلامیه بروکسل ابتدای قرن گذشته است. دو پروتکل الحاقی به کنوانسیون‎های ژنو 1949 در سال 1977 درباره حمایت از قربانیان مخاصمات بین‌المللی و غیربین‌المللی، اساسنامه دیوان بین‌الملل کیفری، پروتکل الحاقی دوم به معاهده 1954 لاهه نیز از دیگر این اسناد هستند. در اساسنامه دیوان، هدایت حمله عمدی به اماکن عبادی را در زمره جنایات جنگی قلمداد نموده است. نتیجه گیری: حمایت از اماکن مذهبی در سرتاسر تاریخ بشریت وجود داشته است اما در عصر حاضر شاهد ورود این نوع حمایت به اسناد بین‌المللی، شکل‌گیری یک عرف بین‌المللی و تاکید بر حمایت از این نوع اماکن هستیم. حمایت از اماکن مذهبی توسط اسناد بین‌المللی در مقایسه با حمایت این اسناد از سایر اماکن ضعیف است. واژگان کلیدی: اماکن عبادی، حقوق بین‎الملل بشردوستانه، معاهدات، جنایات جنگی، اموال فرهنگی.