رویکردی انتقادی به جرایم زیست محیطی فرامرزی

زمینه و هدف: امروزه، رشد پدیده هایی چون سوراخ شدن لایه اوزون، گرم شدن کره زمین، ریزش باران های اسیدی و ... توجه فعالان محیط زیست را به خود جلب کرده است. پیامدهای ناگوار این پدیده ها بر محیط زیست انسانی و طبیعی، علاوه بر آن که، موجب رشد مفهوم عدالت زیست محیطی شده است، در مکاتب فکری جرم شناسانه، قلمروی مطالعاتی جدیدی به نام جرم شناسی سبز را نیز به وجود آورده است. این پژوهش بر آن است تا با شناسایی مفهوم جرایم زیست محیطی فرامرزی، برخی از چالش های آن را در پرتو جرم شناسی انتقادی و سبز، مورد نقد و ارزیابی قرار دهد. روش: با توجه به موضوع مورد نظر و ضرورت اتخاذ تصویری جامع و گسترده در مورد موضوع پژوهش حاضر، روش مورد استفاده در این تحقیق، روش توصیفی- تحلیلی از نوع کیفی است.یافته ها: جرم شناسی سبز به مثابه شاخه ای از جرم شناسی انتقادی، به دنبال تبیین و تحلیل نظام جرم انگاریِ رفتارهای مخرب محیط-زیست است. این قلمروی مطالعاتی با شناسایی مفهومی موسع از جرایم زیست محیطی فرامرزی، خلا نظام جرم انگاری در این حوزه را در بستر مناسبات قدرت، ارزیابی می کند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این پژوهش، از یک سو، عمده جرایم زیست محیطی فرامرزی توسط دولت ها و شرکت های قدرتمند، ارتکاب می یابند و از سوی دیگر، دولت متولی نظام کیفری است. بر این اساس، مسیولیت نظام سیاسی در هنجارگذاری جنایی ( جرم-انگاری و کیفرگذاری ) و لابی گروه های قدرت – ثروت با دولت ها، مانع جرم انگاری جامع آلودگی های زیست محیطی می شود. از این رو، به نظر می رسد که پرهیز از رویکردهای ابزارگرایانه در نظام عدالت کیفری در سطح داخلی و همکاری مناسب نهادهای عدالت جنایی در سطح بین المللی، برخی از چالش های جرایم زیست محیطی فرامرزی را مرتفع سازد.واژگان کلیدی: جرایم زیست محیطی فرامرزی، جرم شناسی سبز، نظام جرم انگاری، جرم شناسی انتقادی