عدالت ترمیمی؛ از گفتمان بین‌المللی تا روش‌های آن در حقوق ایران و کانادا

زمینه و هدف: عدالت ترمیمی سعی در مدیریت هر چه مطلوب تر سهامداران پدیده بزه‌کاری داشته و با ارتقای کارایی نظام عدالت کیفری به دنبال ترمیم و جبران خسارات و صدمات ناشی از جرایم و مداخله مردم، جامعه محلی، بزه‌کاران و بزه دیدگان در رسیدگی به جرایم ارتکابی آنهم در فضایی مشارکتی است. در این مقاله به اعتبار و جایگاه عدالت ترمیمی در نظام حقوقی-اجتماعی ایران و کانادا پرداخته شده است. روش تحقیق:مقاله حاضر به صورت اسنادی با استفاده از منابع کتابخانه‌اینوشته شده است.یافته‌ها: عدالت ترمیمی دارای اصول مختلفی است و در قالب روش‌هایی چون میانجی‌گری، کنفرانس های گروهی خانوادگی وحلقه‌های بزه دیده –بزه‌کاراجرا می‌شود. توانمندی عدالت ترمیمی سبب شده امروزه کشورهای مختلفی آنرا مورد اجرا قرار دهند. در نظام حقوقی ایران هنوز گفتمان عدالت ترمیمی نفوذ چندانی نیافته و کماکان مدل خاصی از عدالت کیفری کلاسیک بر آن حاکم است که در جهات متعددی پذیرای مداخله بزه دیدگان، جامعه محلی و سایر آسیب دیدگان از جرایم نبوده و اقتدار غالب را به دادگستری به عنوان مرجع اصلی رسیدگی به تظلمات اعطا نموده است. کشور کانادا ازجمله کشورهای پیشگامی است که این گفتمان را در نظام حقوقی خود نهادینه ساخته و رسیدگی سازشی به بسیاری از جرایم را از فیلترهای آن عبور می‌دهد. نتیجه‌گیری: مطالعه حاضر حاکی از وجود رویه‌هاینظام‌مند عدالت ترمیمی در سیاست جنایی کانادا و انفعال محسوس رویکرد سیاست جنایی ایران به این مشرب فکری است.