فرانقد ادبی در آثار سیدمرتضی(ره)

مقالۀ حاضر، توانست با مطالعۀ آثار سیدمرتضی و همچنین آثار نویسندگانی که به بررسی اندیشه‌های ادبی و نقدی او پرداخته‌اند، اندیشه‌های فرانقدی او، را مورد بررسی قرار دهد. بررسی مجموعۀ آثار سیدمرتضی نشان می‌دهد که سه اثر امالی، الشهاب و طیف الخیال او بیشترین قضایای نقدی ادبی را در خود جای داده‌اند و ما تلاش کردیم تا دریابیم سیدمرتضی چه دیدگاه‌های متمایزی از معاصران و پیشینیان خود داشته است و چه گام‌هایی در گسترش اندیشه فرانقد ادبی برداشته است و در یک فرایند پژوهشی مبتنی بر روش توصیفی تحلیلی دریافتیم که او با تبیین برخی قضایای نقدی رایج در زمان خود و با بهره‌گیری از نظریات نظریه‌پردازان نقدی و ادبی از جمله «جاحظ»، «ابن قتیبه»، «آمدی» و غیره در کتاب‌هایشان، دانش نقدی خود را ارتقا داده است و با بهره‌گیری از دانش خود در سایر زمینه‌ها از جمله کلام، فقه، تفسیر و غیره در این وادی ضمن پرداختن به برخی از نظریات، تئوری‌ها و قضایای نقدی زمان خود، و تئوری‌هایی چون لفظ و معنی ، نقد بلاغی، اقدام به داوری درباره شیوه‌های نقدی موازنه و مفاضله کرده است. و در فرایند بررسی و تفسیر آثار ادبی، گاهی خود در قضایای نقدی، نظریه‌پردازی کرده و شیوۀ نقدی جدیدی را در نقد آثار پیشنهاد داده است.