بررسی جامعه‏ شناختی سهم عوامل ساختاری و یادگیری اجتماعی در بزهکاری نوجوانان مناطق حاشیه‏ نشین شهر تبریز

نوجوانان، سرمایه‏ی اصلی هر جامعه‏ای محسوب می‏شوند که در پویایی و تداوم حیات نظام اجتماعی و رشد و توسعه‏ی همه‏جانبه‏ی آن، نقش بسزایی دارند؛ از طرفی، مساله‏ی بزهکاری این قشر می‏تواند یک مانع جدی در راه شکوفایی استعدادهای فردی و توسعه و ترقی قلمداد شود. بنابراین مطالعه‏ی حاضر با هدف شناخت سهم عوامل ساختاری یادگیری اجتماعی در تبیین بزهکاری نوجوانان مناطق حاشیه‏نشین شهر تبریز نگاشته شده است.روش تحقیق مورد استفاده در پژوهش حاضر پیمایش است و جامعه‏ی آماری پژوهش شامل نوجوانان پسر 14 19 سال به تعداد 53866 نفر شهر تبریز بوده که از این تعداد 320 نفر از طریق نمونه‏گیری هدفمند به عنوان نمونه‏ی نهایی انتخاب شده‏اند. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده‏ها از نرم‏افزارهای spss و lisrel استفاده شده است. نتایج آزمون همبستگی متغیر بزهکاری نوجوانان با متغیرهای مستقل ساختاری یعنی آنومی اجتماعی، بی‏سازمانی اجتماعی، سن، پایگاه اجتماعی و اقتصادی و ساختار خانواده معنادار نبوده است؛ اما با ابعاد یادگیری اجتماعی یعنی تعاریف مثبت از مذهب(0/18-= r)، تعاریف مثبت از قانون(0/17-= r) و شانس دستیابی به اهداف مثبت (0/18-= r) معکوس؛ ولی با تعاریف خنثی از عمل بزهکارانه (0/301=r)،  بزهکاری دوستان (0/636= r)، افسردگی (0/14= r)، روابطی منفی با والدین (0/209= r) مثبت بوده است. نتایج به دست آمده از تحلیل رگرسیونی بزهکاری نشان داد که از بین ابعاد یادگیری اجتماعی، بُعد بزهکاری دوستان بیشترین تاثیر را بر بزهکاری نوجوانان داشته است و تمام متغیرهای باقی مانده در این مدل، 32 درصد از واریانس این متغیر را تبیین نموده اند؛ همچنین در مدل معادلات ساختاری، متغیرهای ساختاری نظری (آنومی اجتماعی و بی سازمانی اجتماعی) به عنوان علل دور، سبب فضاسازی بر روی یادگیری اجتماعی بزهکاری می شوند و فضای یادگیری اجتماعی نیز به عنوان علل نزدیک بزهکاری و کجروی تولید می کند.

Sociological study of the role of Structural factors and social learning in Juvenile Delinquency in Tabriz slum areas

Adolescents, as the main asset of any society, play an important part in the dynamics, survival, growth and development of its social system. On the other hand, the delinquency of this group can be considered as a serious obstacle in the way of their development and selfactualization. Therefore, this study aimed to identify the structural and social learning factors that are related to the delinquency of the youth in slum areas of the city of Tabriz. The research method used in this study was the survey method. Research population consisted of all 53 866 juveniles who were 14 to 19 years old, of which 320 were selected through purposive sampling. The results showed that juvenile delinquency was not significantly correlated with structural variables of social anomie, social disorganization, age, economic and social status and family structure, but it was  significantly related to various dimensions of social learning: positive definitions of religion (R =0/18), positive definitions of law (R = 0/17), and the chances for achieving positive goals (R = 0/18) reverse, but with neutral definitions of criminal act (301/0 r =), criminal friends (R =0/63), depression (R = 0/14), negative relationships with parents (R = 0/209). The results of the regression analysis showed that of the different dimensions of social learning, delinquency of friends had the greatest impact on juvenile delinquency, and all remaining variables in the model explained 32% of variance of the dependent variable. Furthermore, in structural equation, modeling, it was shown that structural theoretical variables (social anomie and social disorganization) as nonimmediate causes of crime can create an atmosphere of social learning and the atmosphere of social learning acts as the immediate cause of crime and deviance.