عودلاجان به مثابه مازادِ بازار بررسی جامعه شناختی ساختار اقتصادی محله ی عودلاجان تهران

در پژوهش حاضر به بررسی جامعه شناختی ساختار اقتصادی محله ی عودلاجان به عنوان یکی از محله های تاریخی و اولیه ی شهر تهران پرداخته شده است و با روشی کیفی و با استفاده از مورفولوژی دقیق شهری محله ی عودلاجان، ساختار اقتصادی آن بررسی شده است. در ابتدا محله ی عودلاجان به صورت میدانی مشاهده شد و تمام نقاط و گره‌های تعارضی و تعاملی موجود در محله مورد بررسی همزمان مصاحبه های مفصلی با افراد مختلف در محله ی عودلاجان صورت گرفت. (مجموع این مصاحبه‌ها، 27 مورد و مدت زمان انجام مطالعه ی میدانی حاضر، 5 ماه (از اردیبهشت 1394 تا شهریور 1394) بوده است.) یافته های پژوهش بیانگر این است که می‌توان محله ی عودلاجان را در سه لایه ی اصلی هسته ای، پیرامونی و نیمه‌پیرامونی تقسیم بندی نمود. در هسته ی میانی، کنش‌های سنتی حاکم است و بافت‌های مخروبه و بسیار فرسوده و انبارهای اصلی در این بخش قرار دارند؛ به گونه ای که می‌توان این بخش را به عنوان «مازادِ» بازار به حساب آورد. در قسمت نیمه پیرامونی، کنش‌های اقتصادی به سمت عقلانی شدن و مدرن شدن پیش می‌روند و در نهایت چنین کنش‌هایی در فضای پیرامونی به کنش‌هایی عقلانی تبدیل می‌گردند. به طور کلی هرچه از سمت لایه ی میانی به سمت لایه ی پیرامونی حرکت می‌کنیم، کنش‌های اقتصادی عقلانی‌تر می‌شوند و از شدت مخروبه‌ها و انبارها و به طور کلی آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی کاسته می‌شود.

Odlajan as “Bazaar’s surplus” Sociological Study of the Economic Structure of Odlajan’s Quarter of Tehran

This paper, utilizing qualitative methodology and detailed morphology, provides a sociological study of the economic structure of Odlajan’s quarter of Tehran as one of the primary historic quarters of Tehran. First, field observations of Odlajan’s quarter were conducted and all conflictarising and interactive nodes were studied. At the same time, indepth interviews with various people in the Odlajan’s quarter were performed. These interviews were 27 cases. The duration of field observations was five months (from May 2014 to September 2014). Research findings showed that Odlajan’s quarter is comprised of three main layers that include the core layer, the periphery layer and the Semiperiphery layer. In the core layer, traditional practices are dominant, dilapidated and worn out structures and major warehouses are located in this layer, so much so that we can consider this layer as “Bazaar’s surplus”. In the semiperiphery, economic practices move towards rationalization and modernization and finally, these economic practices are converted to rational practices in periphery layer. In general, as one moves from the core layer to the periphery layer, economic practices are more reasonable and the intensity of dilapidated warehouses and the economic and social problems is reduced