بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و رفتار محیط‌ زیستی ساکنان شهر شیراز

مجموعه‌ای از مسائل محیط‌زیستی به‌ویژه در کلان‌شهرها ضرورت پرداختن به موضوع‌های محیط‌زیستی را ضروری می‌سازد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی رفتار محیط‌زیستی ساکنان 18 سال به بالای کلانشهر شیراز و ارتباط آن با متغیرهای سرمایه اجتماعی و ابعاد آن، جنسیت و سن بود. از روش پژوهش پیمایشی و ابزار پرسشنامه ساختمند جهت گردآوری داده‌ها استفاده شده است. نمونه مورد مطالعه، 1045 نفر از ساکنان شهر شیراز بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی از نوع خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. برای ارزیابی اعتبار پرسشنامه از تحلیل عاملی و برای تعیین پایایی آن، از هماهنگی درونی ابزار به روش آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد با توجه به مقدار ضریب همبستگی (246/0) در سطح معناداری 99 درصد بین رفتار محیط‌زیستی و سرمایه اجتماعی ساکنان کلانشهر شیراز و رفتار محیط‌زیستی آن‌ها رابطه مثبت و معناداری در سطح 99 درصد وجود دارد. ابعاد سرمایه اجتماعی (انسجام اجتماعی، هنجارمندی، اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی و تعامل اجتماعی) نیز ارتباط مثبت و معناداری با رفتار محیط‌زیستی داشتند؛ اما بین اعتماد بین شخصی و رفتار محیط‌زیستی ارتباط معناداری مشاهده نشد. سن ارتباط مثبت و معناداری در سطح 99 درصد با رفتار محیط‌زیستی نشان داد. بین رفتار محیط‌زیستی پاسخگویان با توجه به جنسیت آن‌ها تفاوت معناداری در سطح 95 درصد وجود داشت. پژوهش نشان داد که زنان رفتار محیط‌زیستی مسئولانه‌تری دارند. تدوین و اجرای سیاست‌های تقویت کننده سرمایه اجتماعی برای پیگیری منافع جمعی همچون محیط زیست، ضرورت انکارناپذیر است.

investigating the relationship between social capital and environmental behavior of shiraz residents

a series of environmental issues, especially in metropolis, make it necessary to consider environmental issues. this study aimed to investigate the environmental behavior of residents aged 18 and older in shiraz and its relationship with social capital and gender. using the survey method, a structured questionnaire used for data collection. the study sample was 1045 residents of shiraz that selected using a multi-stage cluster random sampling method. the factor analysis and cronbach’s alpha used to evaluate the validity and reliability of the questionnaire, respectively. the results of the research showed that according to the coefficient of correlation (0.246) at the 99% significance level, there is a positive and significant relationship between the environmental behavior and social capital of the residents of shiraz metropolis and their environmental behavior at the 99% level. dimensions of social capital (social cohesion, normality, social trust, social participation and social interaction) also had a positive and significant relationship with environmental behavior. there was no significant relationship between interpersonal trust and social capital. age also showed a positive and significant relationship with environmental behavior (p. value = 0.000). there was a significant difference at the level of 95% in the environmental citizenship of men and women. women had a stronger responsible environmental behavior. developing and implementing policies that strengthen social capital to pursue collective interests such as the environment is an undeniable necessity.