تعهدات سلبی دولتها برای حمایت از حقوق بنیادین بشر

حقوق بشر آن دسته از قواعد و هنجارهایی است که از طریق اعلامیه ها ، بیانیه ها ، رویه ها ، آراء ، میثاق ها و کنوانسیون های بین المللی به رسمیت شناخته شده ، اساس رفتارهای دولت ها را با شهروندانشان تشکیل میدهد . با وجود اعتقاد به جهان شمولی معیارهای حقوق بشر و وابستگی متقابل آن حقوق با یکدیگر ، تردیدی نیست که از میان این هنجارها ، دسته ای از حقوق غیر قابل انحراف و غیر قابل تعلیق وجود دارند که به درستی می توان آنها را حقوق بنیادین بشر شمرد . این یک اصل مسلم حقوق بین المللی عمومی است که نقض هر قاعده حقوقی عواقبی را برای دولت ناقض در بردارد .. نظر به اینکه حمایت از حقوق بنیادین بشر مورد اجماع جامعه جهانی است ، لذا دولت های عضو این جامعه مکلف اند در صورت نقض حقوق و آزادی های اساسی افراد مبادرت به تحقیق و پی جویی ، رسیدگی کیفری،مجازات مرتکبین ، پرداخت غرامت به قربانیان و اتخاذ تدابیری نمایند که از احتمال وقوع مجدد آن جنایت کاسته شود . در کنار تعهدات ایجابی ( مثبت ) مزبور باید از دسته دیگری از تعهدات دولتها سخن گفت که به لحاظ شکلی در قالب تعهدات سلبی ( منفی ) جای می گیرند . تعهدات اخیر عبارتند از : 1- خودداری از استرداد افراد بهکشورهایی که ضن قوی می رود حقوق اساسی اشخاص در آنجا در معرض نقض قرار گیرد .2- خودداری از اعطای عفو به آنهایی که مرتکب نقض حقوق و آزادی های بنیادین افراد گردیده اند . . مقاله حاضر به بررسی این تعهدات سلبی ، منشاء ، مفهوم و ماهیت ، ضوابط و چگونگی اعمال آنها در زمان صلح و درگیری مسلحانه بین المللی و غیر بین المللی ، تحولات پشت سر گذارده شده و پیش رو از خلال آراء مراجع معتبر بین المللی و رویه دولت ها می پردازد.