رابطه دین و سیاست در ایران یک بررسی تئوریک و تاریخی

رابطه دین و سیاست در ایران یکی از مهمترین موضوعاتی است که مقاله حاضر درصدد تبیین تئوریک و تجربی آن می باشد . سخن اصلی در اینجا این است که دین و سیاست می توانند بر مبنایی عقلی ، علمی و قانونی تعامل سازنده ای با هم داشته باشند . اما ادغام دین و دولت و سازمان یافته شدن و دولتی شدن دین مشکل ساز است و با عقل و علم و حتی روح و هدف و کارکرد اصلی دین سازگار نیست و صبغه ایدئولوژیک و گفتمانی پیدا میکند و در راستای منافع خاص صاحبان قدرت و ثروت مورد استفاده ابزاری قرار می گیرد و در نتیجه هم دین و هم دولت تضعیف شده و آسیب می بینند . اسلام اگرچه نگرشی یکپارچه نسبت به دنیا و آخرت و زمین و آسمان و انسان و خدا دارد و قائل به هماهنگی میان آنهاست ولی در عین حال با عقل و اختیار و انتخاب و آزادی و علم و تخصص هم سازگاری دارد و لذا با تئوکراسی سازگار نیست و تفکیکی حوزه های کارکردی دین و دولت را تایید می کند و با تقسیم کار تخصصی در جامعه ای مدرن موافق است . با این حال به حکم تجربه تاریخی ، ادغام دین و دولت در ایران که مورد مطالعه و بررسی این مقاله است ، منجر به تضعیف و تخریب دین و دولت هر دو شده و مانع تحقق توسعه سیاسی و اقتصادی گردیده است .