بررسی تاثیر پخش سیلاب بر تغییرات کمی و بده قنات سهرین قره چریان زنجان

پخش سیلاب یکی از روشهای بهره برداری از سیلاب و استفاده بهینه از آن می باشد که می تواند تاثیرات مثبتی در مقابله با بحران آب و خشکسالی و بهره برداری پایدار از آن داشته باشد و بایستی در مورد تاثیرات آن بر منابع آبهای زیرزمینی در تمام جوانب بررسیهای لازم صورت پذیرد. در این بررسی از یک رشته قنات موجود در عرصه ایستگاه تحقیقاتی پخش سیلاب بر آبخوان سهرین - قره چریان زنجان استفاده گردید. از زمان احداث ایستگاه جمعا پنج مورد آبگیری انجام گرفته که در هر بار با فاصله ای اندک ، بده جریان خروجی قنات نیز افزایش یافته است. بررسی بده خروجی قنات در پنج دوره آبی نشان می دهد که میزان حداقل بده جریان خروجی از 2 لیتر در ثانبه در آبان سال 76 به ترتیب به 6/5 و 8/4 لیتر در ثانیه در آبان ماه سال 77 و 78 افزایش یافته که با توجه به خشکسالی سالهای آبی 76 تا 78 درخور اهمیت می باشد. این افزایش در مردادماه سال 79، به دلیل آبگیری قابل توجه در فروردین همان سال به 8 لیتر در ثانیه، در مقایسه با زمان مشابه در سال 78 که 8/4 لیتر در ثانیه بود، رسید. رابطه همبستگی بین مقدار سیلاب ورودی به عرصه و بده خروجی قنات نیز نشان می دهد که این ارتباط در سطح 5 درصد معنی دار است. میزان آب ورودی به عرصه در افزایش بده خروجی قنات و تداوم ورودآب در پایداری افزایش بوجودآمده تاثیرمستقیم داشته است. با عنایت به مخروبه و بایر شدن تعداد قابل توجهی از قناتهای موجود به دلیل پایین آمدن سطح آب زیرزمینی دشت بر اثر کاهش تغذیه و تخلیه بیش از اندازه، و از طرفی، با علم به این که بیشتر اراضی واقع در دشت با دارا بودن شیب مناسب، آبرفتهای دارای قابلیت ذخیره آبهای زیرزمینی خوب، و وجود رودخانه هایی که عموما در فصل بهار حالت سیلابی دارند، مستعد عملیات پخش سیلاب می شوند. در صورت تغذیه آب زیرزمینی ، امکان بالاآمدن سطح ایستابی و افزایش بده قناتها و چشمه های موجود در پایین دست و حاشیه زنجانرود وجود داشته و می توان در سالهای آتی از این روش نسبت به احیا قناتها استفاده بهینه بعمل آورد.