بررسی تکامل خاک در یک ردیف زمانی روی پادگانه های حاشیه رودخانه سفیدرود در گیلان مرکزی

گیلان یکی از استانهای شمالی کشور ایران است که علیرغم داشتن پتانسیل زیاد برای تولید محصولات کشاورزی و داشتن جنگلهای بسیار وسیع، مطالعات خاکشناسی مخصوصا تحقیقات پایه ای در آن بسیارکم صورت گرفته است. بمنظور بررسی اثر زمان در تشکیل خاکهای منطقه، خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و میکرومورفولوژیکی 4 خاک حاشیه رودخانه سفیدرود که روی دشت سیلابی و سه پادگانه قرار گرفته اند مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. اجزا مختلف شن، سیلت و رس به روش سانتریفیوژ جدا و اندکس تشابه با استفاده از 8 گروه شن و سیلت درشت برای بررسی انتقطاع سنگی در پروفیل خاک تعیین گردید. اشکال مختلف آهن( اکسیدآهن آزاد، بی شکل و شکل آلی) بترتیب بوسیله سیترات بی کربنات دی تیونیت (cbd) ، آمونیوم اکسالات و سدیم پیروفسفات استخراج و اندازه گیری شد. افزایش اختلاف آهن استخراج شده بوسیله آمونیوم اکسالات از سیترات بی کربنات دی تیونیت (fe-d fe-o) از دشت سیلابی بطرف پادگانه کاهش می یابد که این کاهش افزایش تکامل و سن نسبی این خاکها را نشان می دهد. فاکتورهای دیگری نظیر موادآلی، گنجایش تبادل کاتیونی بطرف پادگانه بالایی افزایش و ph خاک و درصد اشباع بازی کاهش می یابند. مطالعه کانیها در بخش رس نشان می دهد که کلریت از دشت سیلابی بطرف پادگانه میانی و بالایی در نتیجه افزایش سن، کاهش ph و شستشوی زیاد به کانیهای اسمکتیت، رسهای بین لایه ای و برخی کانیهای مختلط نامنظم تبدیل شده است. با انتقال هیدروکسید بین لایه ای از بین لایه های رسهای 1: 2 مشخص گردید که رس آن از نوع اسمکتیت (his) می باشد. وجود انقطاع سنگی در خاک پادگانه میانی و بالایی که بوسیله اندکس تشابه نیز ثابت شده است، نشاندهنده آبرفتی بودن رسوبات فوق الذکر می باشد که این مساله نیز نظریه قبلی مبنی بر بادی بودن این مواد را رد می کند.