تاثیر مواد آلی و ترکیبات معدنی بر بعضی ویژگی های شیمیایی و فعالیت بیولوژیکی یک خاک سدیمی

در یک آزمایش مزرعه ای در استان قزوین تغییرات ece, sar, ph و فعالیت بیولوژیکی ( شدت تنفس) یک خاک سدیمی در اثر مصرف مواد آلی، ترکیبات معدنی و مصرف توام این مواد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 14 تیمار در 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. منابع و مقادیر مواد آلی مصرفی عبارتند از کاه و کلش گندم و کود دامی که هر کدام با مقادیر 10، 20 و 40 تن در هکتار مصرف گردیدند. ترکیبات معدنی مورد استفاده شامل گچ، سیمان و اسید سولفوریک بود که سیمان به مقدار 5 تن در هکتار و گچ و اسید سولفوریک به اندازه نیاز گچی مصرف گردیدند همچنین، گچ و سیمان با مقادیر ذکر شده بصورت تلفیق با کاه و کلش و کود دامی( به میزان 20 تن در هکتار) نیز مورد استفاده قرار گرفت. مقدار ازت لازم از منبع اوره برای رساندن نسبت c/n کاه و کلش از 209 به حدود 50 نیز محاسبه شد و همزمان با مخلوط کردن کاه و کلش با خاک سطحی به تیمارهای دارای این ماده اضافه گردید. نتایج بدست آمده یک و چهار ماه بعد از اعمال تیمارهای آزمایشی نشان داد که اسید سولفوریک و گچ در مقایسه با سایر تیمارها و شاهد ph گل اشباع را بیشتر و به طور معنی داری کاهش داده اند. درتیمار اسید سولفوریک ph خاک از 37/8 در تیمار شاهد پس از یکماه به 87/7 و پس از چهار ماه به 60/7 کاهش یافت. کاهش ph خاک در اثر مصرف گچ کمتر بود بطوریکه پس از مصرف، ph خاک ابتدا از 37/8 به 93/7 رسید و بعد از آن تقریبا بدون تغییر باقی ماند. مصرف کاه و کلش بجز در تیمار 40 تن در هکتار، کود دامی و سیمان تاثیر معنی داری بر ph خاک نداشت ولی مصرفی کاه و کلش و کود دامی توام با گچ باعث کاهش معنی دار ph خاک گردید. مصرف اسید سولفوریک ، گچ و گچ توام با مواد آلی میزان ece و کلسیم عصاره اشباع خاک را به طور معنی داری افزایش داد.بیشترین میزان کاهش sar عصاره اشباع چهار ماه پس از کاربرد گچ و اسید سولفوریک حاصل شد. در مقایسه با تیمار حاوی گچ میزان کاهش sar در تیمارهای حاوی گچ و ماده آلی کمتر بود که حاکی از ان است که ماده آلی در تقلیل sar یک عامل بازدارنده بوده است. میزان فعالیت بیولوژیک خاک که با شاخص تصاعد co2 اندازه گیری شد در اثر کاربرد سطوح مختلف کاه و کلش در مقایسه با شاهد افزایش معنی داری نشان داد. بطوریکه یکماه پس از کاربرد 40 تن در هکتار کاه و کلش ، میزان co2 متصاعد شده از خاک به 8/166 میلی گرم در متر مربع درساعت رسید که در مقایسه با شاهد (4/46 میلی گرم درمترمربع در ساعت) افزایش حدود 5/3 برابر داشت. افزودن مقادیر مختلف کود دامی نیز فعالیت بیولوژیک خاک را در مقایسه با تیمار شاهد به طور معنی داری زیاد کرد ولی درمقایسه با سطوح مختلف کاه و کلش مقدار آن کمتر بود بطوریکه تفاوت سطوج مختلف کود دامی و کاه و کلش در افزایش فعالیت میکروبی خاک از نظر آماری معنی دار شد. بر اساس نتایج بدست آمده می توان گفت که کاربرد کاه و کلش در مقایسه با کود دامی پوسیده بدلیل داشتن کربن زیادتر، فعالیت بیولوژیکی خاک را بیشتر افزایش داده است. مصرف گچ همراه با مواد آلی در مقایسه با کاربرد جداگانه مواد آلی باعث کاهش معنی دار فعالیت بیولوژیکی خاک در مراحل اولیه گردید که این امر می تواند بدلیل افزایش ec محلول خاک باشد. بطور کلی نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که باکاربرد توام مواد آلی و گچ، اصلاح شیمیایی خاکهای سدیمی سریعتر می شود و احتمالا تاثیر مفید موادآلی بر خصوصیات خاک بدلیل کند شدن سرعت پوسیدگی آن برای زمان بیشتری ادامه می یابد.