اثرات متقابل شوری و کودهای ازتی بر رشد و ترکیب شیمیایی سورگوم

اثرات متقابل شوری و حاصلخیزی بر تولید بهینه گیاه در خاک های شور اهمیت فراوان دارد. این اثرات مآلا وضعیت عناصر غذایی در بافت های گیاهی را متاثر می سازد. به منظور بررسی واکنش گیاه سورگوم (sorghum bicolor l. moench) به منابع و مقادیر متفاوت کود ازتی در سطوح مختلف شوری و مطالعه اثرات متقابل شوری و کودهای ازتی بر غلظت عناصر معدنی در گیاه سورگوم، آزمایشی فاکتوریل با دو فاکتور شوری آب آبیاری( 5 سطح) و کود ازتی( 8 سطح) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و به صورت گلدانی انجام شد. پنج سطح شوری آب باتیمارهای آب غیر شور( c0 یا تیمار شاهد آب) و شوری های 6(c1)، 8(c2) ،10(c3) و 12(c4) دسی زیمنس بر متر اعمال گردید. فاکتور کود شامل هشت سطح تیمار بدون مصرف کود (f0)، تیمار کود پایه و بدون مصرف کود ازتی(n0 یا تیمار شاهد کود)، تیمار های اوره در سطوح اول تا سوم (u1,u2,u3) و تیمارهای نیترات آمونیم در سطوح اول تا سوم (a1,a2,a3) بود. کوددهی ازتی در سه سطح 114، 137 و 160 کیلوگرم ازت عنصری در هکتار و بصورت تقسیط اعمال شد. گیاهان مربوط به تیمارهای c4, c3 به دلیل سوختگی کلر از آزمایش خارج شدند. سایر تیمارها در هفته یازدهم از سطح خاک جدا شدند. درصد سبزشدن، وزن مرطوب، وزن خشک، ارتفاع بوته و سطح برگ اندازه گیری شد. غلظت عناصر ازت، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، کلر، سدیم، همچنین جذب ازت، پتاسیم، کلسیم و منیزیم اندازه گیری و محاسبه شد. نتایج نشان داد با افزایش شوری، درصد سبزشدن، وزن مرطوب،‌وزن خشک، سطح برگ و ارتفاع بوته سورگوم بطوری معنی دار کاهش یافت( آلفا مساوی است با یک درصد). لیکن پاسخ آن به کود ازتی در سطوح مختلف شوری متفاوت بود. در سطح شوری c0، بالاترین وزن خشک مربوط به سطح سود کود ازتی بود، حال آنکه بیشترین مقدار وزن خشک در سطوح شوری c2 , c1 به ترتیب مربوط به سطوح دوم و اول کوددهی ازتی بود. بنابراین ، مصرف کود ازتی در تیمارهای شور به مقداری کمتر از آنچه در خاکهای غیرشور مرسوم بوده، واکنش مثبت سورگوم را به همراه داشت. در شرایط غیرشور گیاه به افزودن کود ازتی پاسخ مثبت داد، لیکن با افزایش شوری پاسخ مثبت گیاه در سطح کمتر کود ازتی بود. با افزایش شوری، غلظت عناصر ازت، کلسیم، منیزیم، سدیم و کلر در اندام هوایی افزایش و غلظت پتاسیم و جذب عناصر ازت، کلسیم، منیزیم و پتاسیم کاهش یافت. در تیمارهای آب شور کوددهی ازتی باعث کاهش غلظت سدیم، کلر و افزایش غلظت پتاسیم در بافت گیاهی شد.