بررسی عوامل موثر بر صادرات صنایع ایران با تاکید بر متغیر ساختار بازار (رهیافت داده‌های تابلویی پویا)

هدف اصلی این مقاله بررسی تاثیر متغیرهای سهم بازار به عنوان یک متغیر ساختاری، شدت هزینه‌های تحقیق و توسعه و شدت هزینه‌های تبلیغات به عنوان متغیرهای رفتاری بازار، نرخ واقعی ارز به عنوان متغیر قیمتی و سودآوری به عنوان متغیر عملکردی، بر صادرات زیربخش‌های صنعتی ایران، طی سال‌های 1379-1386 می‌باشد. در مطالعات اقتصادی، علاوه بر عوامل کلان موثر بر صادرات غیر‌نفتی و به خصوص صادرات صنعتی، عوامل خردی نیز بر آن اثرگذار هستند که در مطالعات انجام شده در ایران کمتر به آن‌ها پرداخته شده است. برای این منظور از آمار و اطلاعات مربوط به کارگاه‌های صنعتی با ده نفر کارکن و بالاتر کشور، برای 23 کد دو رقمی بخش صنعت ایران استفاده شده و مدل تحقیق با استفاده از رهیافت داده‌های تابلویی پویا و تخمین‌زننده گشتاور تعمیم‌یافته برآورد شده است. نتایج این مطالعه، دلالت بر اثر مستقیم سهم بازار، شدت هزینه‌های تحقیق و توسعه، شدت هزینه‌های تبلیغات، سودآوری و نرخ واقعی ارز بر صادرات در زیر بخش‌های صنعت ایران داشته و تاثیرگذاری سهم بازار بر صادرات زیربخش‌های صنعتی، در مقایسه با سایر متغیرهای توضیحی مدل، بیشتر می‌باشد. لذا بر این اساس، ساختار بازار از مهم‌ترین متغیرهای اثرگذار بر صادرات بخش صنعت ایران محسوب می‌شود. همچنین با توجه به تاثیر مستقیم اثر هزینه‌های تحقیق و توسعه بر صادرات، افزایش سرمایه‌گذاری در امر تحقیقات و پژوهش‌های صنعتی از سوی مدیران و سیاست‌گذاران بخش صنعت ایران، می‌تواند زمینه‌های ارتقای صادرات غیر‌نفتی و به خصوص صادرات محصولات صنعتی در ایران را فراهم نماید.

The Determinants of Iranian Manufacturing Exports with Emphasis on Market Structure (a Dynamic Panel Data Approach)

The main objective of this paper is to examine the impact of market share as a structural variable, advertising and RD expenditures as behavioral variables, real exchange rate and profitability on the Iranian manufacturing exports as a performance variable. For this purpose, the data for Iranian manufacturing firms has been extracted from the Statistical Center of Iran over the period of 2000-2007. Moreover, the empirical model of this study has been estimated by the Dynamic Panel Data approach (GMM Estimator). The empirical results indicate that the market share, advertising and RD intensity, real exchange rate and profitability have positive and significant effects on the Iranian industry exports and the impact of market share is more than other explanatory variables. Therefore, the market structure is one of the main determinants of Iranian manufacturing exports. Also, due to the direct impact of R D spending effect on exports, we can say that if managers and policy makers increase the research and development activity in Iranian industry sector can promote non-oil exports, especially exports of industrial products in Iran.