حـق بهره‌منـدی از هوای پاک در رویه‌ مراجع بین‌المللی

برخورداری از محیط زیست سالم و به طور خاص بهره‌مندی از هوای پاک، یکی از دغدغه‌های مهم امروز و آینده‌ بشر است. با گذری بر اسناد و معاهدات بین‌المللی دو رویکرد متفاوت نسبت به این موضوع را مشاهده می‌کنیم. در برخی از آن‌ها مثل منشور آفریقایی، این موضوع صراحتاً به عنوان یک حق پذیرفته شده اما در برخی دیگر مثل میثاقین یا کنوانسیون اروپایی سخنی از آن به میان نیامده است. عملکرد مراجع بین‌المللی نیز در این خصوص دو مسیر متفاوت طی کرده است. در دسته‌ای از آنها، بهره‌مندی از هوای پاک مستقیماً در قالب حق بهره‌مندی از محیط زیست سالم مورد بررسی قرار گرفته یا قابلیت بررسی دارد و در برخی دیگر این موضوع به عنوان چهره‌ای از یک یا چند حق بشری (نسل اولی یا دومی) ارزیابی شده است. در ادامه خواهیم دید که برخلاف تصور اولیه، عملکرد مراجع دسته دوم و به طور ویژه دیوان اروپایی حقوق بشر، بسیار موفقیت آمیز تر بوده است.