مسئولیت مدنی ناشی از ورود، ساخت، فرمولاسیون و مصرف کودها و سموم دفع آفات نباتی با مروری بر مقررات استرالیا

امروزه با توجه به افزایش جمعیت جهان و کمبود منابع آب و همچنین زمین‌های حاصلخیز، استفاده از کودها و سموم آفت‌کش به منظور افزایش تولید محصولات کشاورزی در واحد سطح، افزایش چشمگیری یافته است. این ترکیبات با وجود منافعی که دارند، آثار زیانباری نیز بر سلامت انسان، محصولات کشاورزی و همچنین محیط زیست بر جای می‌گذارند. یکی از مسائل حایز اهمیت مسئولیت مدنی ناشی از این ترکیبات است. به نظر می‌رسد در تحلیل مسئولیت مدنی ناشی از کودها و سموم آفت کش، می‌باید به سمت مسئولیت بدون تقصیر رفته و به نظریه‌ خطر استنادکرد؛ زیرا اغلب اشخاص در قالب شرکت‌های بزرگ و با هدف انتفاع و سود بیشتر به ورود، ساخت، فرمولاسیون و مصرف کودها مبادرت می‌ورزند. به علاوه، مسئولیت مدنی در این حوزه با چالش‌های جدی مواجه است؛ زیرا معمولاً زیان‌ها و خسارات ناشی از کودها و سموم دفع آفات نباتی تدریجی و پنهان بوده و از اسباب مختلف حاصل می‌شود و از طرفی نیز، شناسایی مسبب اصلی و همچنین محاسبه‌ میزان خسارت با دشواری فراوان همراه است. تصویب مقررات خاص و موثر درخصوص فرمولاسیون، ورود، توزیع و مصرف کودها و سموم دفع آفات نباتی، استفاده از مدیریت تلفیقی آفات و توجه ویژه به مبارزه‌ بیولوژیک، گسترش کشت ارگانیک و اطلاع‌رسانی و گسترش فعالیت‌های ترویجی در بین کشاورزان، از جمله راهکارهای موثر جهت پیشگیری و تقلیل خسارات ناشی از کودها و سموم آفت‌کش می‌باشند. نوشتار حاضر تلاش کرده مبانی و شرایط مسئولیت مدنی مربوط به این مسئله و نیز شیوه‌ جبران خسارت و چالش‌های فرارو را با توجه و تطبیق بر مقررات کشور استرالیا بررسی نماید.