مطالعه تطبیقی مالکیت نفت و گاز در نظام‌هـای ملی و حقـوق بین‌الملل

مالکیت نفت به عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر در تعیین شیوه بهره‌برداری از آن است. کشورهای مختلف نظام‌های گوناگونی را در خصوص مالکیت این مهم‌ترین کالای قرن اخیر در پیش گرفته‌اند. برخی مالکیت مخازن نفتی را تابع زمین دانسته‌اند، برخی دیگر نفت را متعلق به حاکم جامعه می‌دانند و گروهی هم آن را از اموال عمومی می‌دانند. از اوایل قرن بیستم در پی اهمیت فوق‌العاده‌ای که انرژی و به تبع آن نفت به عنوان اصلی‌ترین منبع تولید انرژی در زندگی بشر پیدا کرد با وجود نظام‌های گوناگونی که در مالکیت نفت با هدف تامین منافع ملت‌ها و البته با تلاش‌های فراوان به نوعی همگرایی در جهت تثبیت مالکیت عمومی ملت‌ها بر منابع نفت و گاز پیش رفته است. لذا در این مقاله برآنیم تا با بررسی نظام‌های گوناگون مالکیت نفت و مطالعه این موضوع در نظام حقوقی ایران و فقه، وضعیت فعلی مالکیت نفت را تبیین نماییم.