وضعیت حقوقی وکیل دوم در وکالت ثانویه؛ مطالعۀ تطبیقی

در فرضی‌ که وکیل، در راستای اعمال حق توکیل، به دیگری وکالت می‌دهد، درخصوص وضعیت وکیل دوم و این‌که او وکیل موکل باشد یا وکیلِ وکیلِ اول، دو فرض قابل تصور است؛ اگر مشخص باشد که منظور موکل، انتخاب وکیل دیگر برای خود یا وکیل اول است، وضعیت وکیل دوم برمبنای آن معین می‌گردد. اما اگر حق توکیل به‌صورت مطلق اعطا شده ‌باشد، در این‌که باید آن را به جواز گزینش وکیل دوم برای موکل تفسیر کرد، یا برای وکیل اول، یا قائل به اختیار وکیل در انتخاب وکیل دوم بود، دیدگاه‌های مختلف وجود دارد. قانون مدنی ایران در این خصوص ساکت است. در فقه اسلامی نظر مشهور آن است که در این فرض، باید وکیل دوم را وکیل موکل دانست. اما در حقوق فرانسه و نظام‌های کامن‌لا، وکیل دوم را وکیل وکیل اول می‌دانند. به نظر می‌رسد درصورت فقدان هر نوع قرینه‌ای، اصل اقتضا دارد که وکیل دوم را وکیل موکل بدانیم. آثار هریک از دو دیدگاه مهم است. اگر وکیل دوم را وکیلِ وکیلِ اول بدانیم، رابطۀ وکیل و موکل بین آن دو برقرار است و فوت و حجر وکیل اول سبب زوال سمت وکیل دوم می‌شود. به‌علاوه، او حق عزل وکیل دوم را خواهد داشت. درحالی‌که اگر او را وکیل موکل بدانیم، بین او و وکیل اول هیچ رابطۀ حقوقی برقرار نمی‌گردد و فوت یا حجر هریک، بر سمت دیگری بی‌تاثیر است.

legal status of subagent in subagency: a comparative study

if under the circumstances, it appears that the agent has authority to employ the sub agent for his principal, expressed or implied, then the fundamental question is whether the sub agent is the agent of the principal and is directly responsible to him or he is the agent of the original agent and only is responsible to him for his conduct. if the principal express determine that the agent has authority to employ the subagent for his own or the principal, then the agent must flow his opinion; but when that authority is absolutely, there are many different view. in islamic law (fiqh), the famous view of jurists is that the subagent is the agent of principal. however, in french and common law, in this situation the subagent is the principal’s agent. if the subagent was the agent of principal there is no relation between him and original agent and the original agent is not responsible to principal for the acts of the sub-agent; but if he was the agent of original agent, there is legal relation between them.