مطالعه تطبیقی اجرای توافقات سهامداران در نظام حقوقی ایران و انگلیس

سهامداران به‌منظور تکمیل مفاد اساسنامه و مصوبات مجامع عمومی، مجموعه‌ای از توافقات جانبی، مانند توافقات مربوط به شیوه مدیریت شرکت سهامی، نحوه رای‌دهی در مجامع، شیوه‌های انتقال سهام و امثال آن را در مورد ساختار و عملکرد شرکت سهامی تنظیم می‌نمایند. توافقات جانبی سهامداران، در مقایسه با اسناد شرکتی در شرکت‌های سهامی از خصوصیات و جایگاه متفاوتی برخوردار هستند. بااین‌حال، ارتباط و تاثیرپذیری متقابل این اسناد در عمل غیرقابل‌انکار است. به‌موجب قاعده کلی ماده 975 قانون مدنی، برای اینکه توافقات سهامداران قابل اجرا باشد، مفاد آن‌ها نباید قواعد آمره مربوط به قراردادها و شرکت‌های تجاری را نقض نماید. سهامداران طرف توافقات و یا شرکت سهامی درصورتی‌که طرف توافق قرار گرفته باشد، می‌توانند، اجرای تعهدات ناشی از توافقات را از سهامداران متعهد درخواست نمایند. سهامداران می‌توانند افزون بر ضمانت‌اجراهای قانونی تخلف از تعهدات، ضمانت‌اجراهای قراردادی، مانند مبلغ مقطوع خسارت، تعلیق حق رای و یا اخراج از شرکت را در توافقات خود پیش‌بینی نمایند. به دلیل فقدان مقرره قانونی در حقوق ایران، سهامداران تکلیفی در افشای توافقات سهامداران نزد اداره ثبت شرکت‌ها ندارند. همچنین، توافقات سهامداران نمی‌تواند به ضرر اشخاص ثالث، مانند سهامداران خارج از توافق، طلبکاران شرکت و یا دولت مورد استناد قرار گیرد.

Comparative Study of Enforcement of Shareholders’ Agreements in Iranian and English Legal Systems

In order to complete provisions of Articles of Association and corporate bylaws, shareholders set up a series of ancillary agreements on the structure and operation of joint stock Company, such as agreements on management of the company, voting methods in general meetings, share transfer methods and the like. In comparison with corporate documents, shareholders side agreements own different characteristics and status in Joint Stock Companies. However, relevance and reciprocity of these documents in practice is undeniable.According to the general rule of Article 975 of Civil Code, in order for the agreements of the shareholders to be enforceable, their provisions must not violate mandatory rules relating contracts and commercial companies. Shareholders parties to the agreement or the joint stock company, if is a party to the agreement, can request fulfillment of the obligations arising from the agreements form the obligator. In addition to legal sanctions provided for breach of contractual obligations, shareholders may provide for additional contractual sanctions such as penalty clauses and liquidated damages, suspension of voting rights, or expulsion from the company. Due to the lack legal provisions in Iranian laws, shareholders are not obliged to disclose shareholder agreements before Company Registrar Office. Moreover, shareholder agreements cannot be invoked to the detriment of third parties such as nonagreement shareholders, company creditors or the government.