مطالعه تطبیقی امکان طرح دعوای مسئولیت مدنی شخص نیکوکار در فقه و حقوق کامن‌لا

قاعده احسان ازجمله قواعد فقهی است که در جهت حمایت از اشخاص محسن، ضمان ناشی از اعمال آنان را منتفی میداند. مشابه این قاعده، نظریه«مصونیت نیکوکار»است که با سابقه‌ای دوهزارساله در حقوق کامن لا شکل گرفته و مانند «قاعده احسان»،نیکوکاران را معاف از مسئولیت می‌شمارد. هر یک از این قواعد، شرایطی را برای نیکوکار برشمرده‌اند که در دو شرطِ اقدام بر اساس حسن نیت یا انگیزه احسان و عدم دریافت عوض برای عمل انجام‌شده، اتفاق‌نظر دارند. صرف‌نظراز مسئله معافیت نیکوکاران که در منابع حقوقی متعددی بررسی‌شده است، موضوع قابل توجه حدود معافیت نیکوکاران از مسئولیت است که مطلق نیست. شخص نیکوکار نیز در شرایطی مسئول خسارات وارده از اعمال خود است؛ هرچند اقدام او با انگیزه احسان و بلاعوض باشد. ازجمله این موارد ایجاد خسارات عمدی، ضرر بیشتر و وجود تکلیف قانونی یا قراردادی در کمک به دیگران یا ایراد ضرر به‌صورت اتلاف است که این امر در قانون مجازات سابق به‌صراحت پیش‌بینی شده بود، لیکن حذف عباراتی در قانون جدید موجب تشکیک در امکان طرح مسئولیت مدنی نیکوکار شده است. در نظام حقوقی کامن‌لا نیز نیکوکاران معاف از مسئولیت نیستند و در فرضی که تکلیفی قانونی یا قراردادی داشته باشند یا اینکه موجبات ضرری بیش ازآنچه را حادثه برای قربانی ایجاد کرده است فراهم آورند و یا مرتکب تقصیر سنگین شوند، مسئولیت جبران خسارات وارده بر آنان تحمیل می‌گردد.

Tortious Liability of Good Samaritan by Comparative Study in Islamic Jurisprudence and Law

Ehsan rule is among Islamic jurisprudence rules that in order to support good Samaritans, knowing excluded the tortious liability arising from their actions. Similar to this rule, is the doctrine of Good Samaritan Immunity that has formed in common law with a 2000 year history and like Ehsan rule and Good Samaritan will be considered exempted from liability. Each of these rules is considered some conditions for good Samaritans that that agree in two conditions: acting based on good faith and no consideration for action. Aside from the exemption of good Samaritans that have been investigated in numerous books and articles, significant issue is the exemption of good Samaritans from liability that is not unqualified and absolute. Good Samaritan also is liable for losses resulting from his actions although the action is motivated by charity and gratuitous. Among these are creation of intentional damages, more losses and any legal or contractual duty in helping others and with harm in from of loss which will be studied in this paper.