نقش نظام‌های انتخاباتی در مشارکت - پارلمانی زنان (مطالعۀ تطبیقی: افغانستان و ایران)

مشارکت متوازن زن‌ها با مردان (در سیاست) یکی از اهداف بنیادین دموکراسی و حقوق بشر مدرن است. ازاین رو، در اسناد متعدد بین المللی پیرامون رفع تبعیض در برابر زنان بحث شده و دولت‌ها را مکلف نموده تا در زمینه توانمندسازی سیاسی زنان تلاش نمایند. یکی از اقدمات موثر در زمینه توانمندسازی سیاسی زنان، تقویت مشارکت پارلمانی آنان است. درحالی که میزان مشارکت پارلمانی زنان با سیستم حاکم بر انتخابات مجالس پیوند مستقیم دارد، وضعیت مشارکت پارلمانی زنان در کشورهای استفاده کننده‌ از سیستم ‌تناسبی در مقایسه با کشورهای پیروِ سیستم ‌اکثریتی، بهتر و بیشتر است. در این مقاله با استفاده از روش پژوهش توصیفی تحلیلی و جمع‌آوری منابع به‌صورتِ کتابخانه‌ای تلاش شده تا تاثیر نظام‌های ‌انتخاباتی در سطح مشارکت‌ پارلمانی زنان در جمهوری ‌اسلامی ‌ایران و جمهوری ‌اسلامی ‌افغانستان ارزیابی شود. ازاین رو، سوال اساسی در این مقاله این است که، چه رابطه‌ای بین نوعِ نظام ‌انتخاباتی و مشارکت پارلمانی زنان در پارلمان ایران و افغانستان وجود دارد؟ براساسِ نتایج حاصله از این پژوهش می‌توان گفت، میان نوع نظام ‌انتخاباتی و وضعیت مشارکت پارلمانی زنان رابطه مستقیم وجود دارد؛ که مهم ترین مصداق این ادعا وضعیت مشارکت پارلمان زنان در جمهوری‌ اسلامی ‌ایران و جمهوری‌ اسلامی ‌افغانستان است. میزان مشارکت پارلمانی زنان در جمهوری اسلامی ایران به دلیلِ استفاده از سیستم اکثریتی ‌دو مرحله‌ای کم رنگ یا ضعیف است؛ به‌علاوه، در افغانستان نیز استفاده از سیستم تک رای غیرقابل انتقال (سیستمی دارای هم‌پوشانی با خانواده اکثریتی) باعث شده تا وابستگی به سهمیه اختصاصی افزایش یابد.

Role of Electoral Systems on Women’s Parliamentary Participation (Comparative Study: I.R Iran & I.R Afghanistan)

The equal political participation of men and women is one of the fundamental goals of democracy and human rights principles. According to new researches one of the most significant and effective steps for political empowerment of women is to strengthen their parliamentary participation. However, the level of women’s parliamentary participation is strongly linked to the electoral systems. The level of parliamentary participation of women in states which are using the proportional system is much better or higher than the states which are following the majoration system. So the main question in this article is what is the relationship between the electoral system and the parliamentary participation of women in Iran and Afghanistan? Based on the results of this study, it can be said that there is direct correlation between the electoral systems and the status of women’s parliamentary participation. Due to the use of the tworound Plurality and Majoration system, the level of participation of women in the Iranian parliament is weak. In addition, the use of a Single Member nontransferable voting system (a system which has more overlap with the majoration family) in Afghanistan has also increased dependence on gender quotas. This article is applied research and data analyzed by using the Descriptive and deductive method.