آثار انتخاب دادگاه در حقوق بین الملل خصوصی ایران و کنوانسیون 2005 لاهه

رعایت اصل احترام به حاکمیت اراده اشخاص، آثار متعددی را در روابط خصوصی میان آنان چه در عرصه داخلی و چه بین‌المللی به وجود آورده است. یکی از آثار مهم این اصل، معتبر دانستن توافق‌نامه‌های انتخاب دادگاه در عرصه حقوق بین‌الملل خصوصی است. این امر هم در قوانین ملی برخی کشورها و هم برخی اسناد بین‌المللی به‌صراحت بیان شده است. بااین‌وجود‌، به رسمیت شناختن چنین توافقی آثاری را هم برای طرفین توافق‌نامه و هم دادگاه‌های کشورها به دنبال دارد. این پژوهش درصدد تعیین آثار چنین توافق‌نامه‌ای است که با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و تطبیقی و با بررسی برخی مقررات ملی کشورها، به‌ویژه ایران و اسناد بین‌المللی مرتبط نشان می‌دهد پذیرش توافقات انحصاری انتخاب دادگاه هم دارای آثار منفی و هم مثبت برای طرفین توافق و دادگاه‌هاست. اثر منفی توافق یادشده سلب صلاحیت از دادگاه یک کشور و اثر مثبت آن اعطای صلاحیت به دادگاه کشوری دیگر است.

The Effects of Choice of Court in Iranian Private International Law and Hague Convention 2005

Respect for the party autonomy principle has many various effects on private relationships at internal and international levels. The enforceability of choice of court agreements in the private international context is one of the most important effects of this principle. This effect has clearly been expressed in the law of some countries and the related international instruments. Recognizing such an agreement has effects on both the parties to the jurisdiction agreement and national courts. The article seeks to illustrate the effects of such an agreement. This article with the descriptiveanalytical method and comparative approach with a focus on some national laws especially Iranian law and some related international instruments shows that recognizing the exclusive choice of court agreements has negative and positive effects on the parties and the courts. The negative effect is excluding the jurisdiction of the courts of one country and the positive effect is conferring the jurisdiction to the courts of another country.