مفهوم و مبانی قائم مقامی ورثه: مطالعه ی تطبیقی در حقوق ایران وفرانسه

در حقوق غرب به ویژه فرانسه، تخت تاثیر حقوق روم برای توجیه بقای دیون شخص مدیون بعد از مرگ او، یا بقای قرارداد بعد از مرگ یکی از طرفین و امکان استناد به آثار قرارداد نسبت  به ورثه ی طرفین عقد، بر مبنای یک فرض حقوقی، نهاد قائم مقامی را تاسیس کرده‌اند؛ به این معنا که فرض می‌شود شخصیت متوفا در قالب شخص ورثه استمرار یافته، و در نتیجه او جانشین متوفا، یا قائم مقام او می شود؛ چنانکه اموال و حقوق مالی  متوفا به وارث می‌رسد، دیون او نیز به ورثه منتقل شده وآنها ملزم به پرداخت آن هستند، حتی اگر مالی از متوفا باقی نمانده باشد. در حقوق ایران اگرچه واژه «قام مقام» در قانون مدنی و سایر مقررات استعمال شده است، اما در خصوص مفهوم، احکام و آثار آن نصی وجود  ندارد. دکترین حقوقی تحت تاثیر حقوق فرانسه آن را پذیرفته و بر آن مبنا احکام آن را تجزیه وتحلیل کرده است. اما به نظر می رسد که مبانی  این نهاد، آن گونه که در حقوق فرانسه وغرب هست، در حقو ق ایران وفقه اسلامی وجود نداشته وضرورتی هم برای آن احساس نمی گردد. در این مقاله تلاش کرده ایم تا در یک مطالعه ی تطبیقی مفهوم ومبانی تاسیس این نهاد در حقوق فرانسه و ایران بررسی وتحلیل گردد.

Subrogation of Inheritance: Concept and Principles: A Comparative Study of French and Iranian Law

In western Law, especially in French, subrogation has been established for justifying the survival of debt and contract after the death of one of the parties. In other word, when one of the parties to a contract dies, the heir becomes successor of the decedent in both properties and debt. So, in addition to the decedent’s property, his debt is transferred to the heir. Although in Iranian Law the term successor has been used in Civil Law, but there is no a text about its concept and sentences. Legal doctrine influenced by French Civil Law, has accepted it and has analyzed its sentences on this base. But it seems that the principles of this term do not exist in Iranian and Islamic Legal system as it is in the Western Law. This article attempts to analyze the concept and principles of Subrogation in Iranian and French Law through a comparative study.