حقوق زنان در کشاکش عرف و شرع: مواجهه زنان با چالش های برخورداری از حق اشتغال و استقلال مالی

آراء فقهاء و قوانین رسمی کشور، بیانگر مشروعیت حق اشتغال و استقلال مالی برای زنان است. با این وجود تجربیات زنان متاهل، مبین موانع و چالش هایی است که انتفاع آنها از این دو حق را با مشکل مواجه کرده است. مقاله حاضر با استفاده از رویکرد فقهی-حقوقی و نظریه ناهماهنگی شناختی فستینگر، ضمن معرفی موانع برخورداری زنان از حق اشتغال و استقلال مالی، درصدد شناسایی راهبردهای اتخاذ شده توسط زنان پیرامون این موانع است.به این منظور، از روش کیفی و شیوه تحلیل تماتیک ولکات استفاده شده است. مشارکت کنندگان این مطالعه، زنان شاغل و ساکن در استان تهران هستند که در زمان انجام مصاحبه، متاهل بوده و یا تجربه زندگی زناشویی داشته اند. این زنان با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب شدند. سپس بر اساس مفاهیم در حال تکوین، نمونه گیری نظری بر مبنای کشف حداکثر گوناگونی ها و غنای ابعاد مقوله ها صورت گرفت. در نهایت براساس معیار اشباع نظریمفهومی، با 22 مصاحبه پایان پذیرفت. موانع و راهبردهای زنان در مواجهه با نقض حق اشتغال و استقلال مالی در پنج تم محوری«موانع ساختاری»، «موانع فرهنگی»، «توسیع نقش»، «مدیریت نقش» و «فرار از نقش» تلخیص گردید. که پیامدهای این راهبردها از حیث خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی قابل تامل است.

Women’s rights in the middle of Islamic law and Custom: Women’s confrontation with challenges of having the right to employment and financial independence

Jurists’ opinions and the Iran official laws indicate the Legislate rights to employment and financial independence for women. However, married women’s experiences show the barriers and problems that make it challenging to have these two rights. This study seeks to identify the strategies adopted by women to deal with these barriers, using the jurisprudentiallegal approach and the cognitive dissonance theory Festinger while introducing the obstacles to women’s right to employment and financial independence. In this study, we used a qualitative method using Wolcott’s thematic analysis. Participants include employed women resident in Tehran province that were married at the time of research or have had marital experience.  The sample was recruited through purposeful sampling. Then, theoretical sampling was done based on the developing concepts with maximum variety and density of categories’ dimensions. Finally, interviews (n=22) ended based on criteria of theoreticalconceptual saturation.Women’s Barriers and strategies in the face of violation of rights to employment and financial independence were extracted in five central themes, ’’structural barriers’’, ’’cultural barriers’’, ’’role expansion ’’, ’’role management’’, and ’’role escapism’’.women facing these situations are forced to adopt strategies that, in addition to family relationships, also affect the social and economic system of the country.