اولیس از بغداد؛ تعامل اسطوره و فلسفه در رمان متعهد قرن بیست و یکم (نگاهی به رمان اریک امانوئل اشمیت)

رمان متعهد با رد اندیشه «هنر برای هنر»، جایگاه صرفا ادبی را برای رمان نپذیرفته و در مورد مسائل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و یا مذهبی موضع گیری می کند. اریک امانوئل اشمیت نویسنده معاصر فرانسوی نیز از جمله نویسندگانی است که با پرداختن به مسائل بنیادین بشر همچون حیات و مرگ، بیماری و پیری، ثروت و ستمگری، دین و معنای زندگی از کنار مسائل اجتماعی بی تفاوت نمی گذرد. او در رمان اولیس از بغداد به مساله قرن اروپا یعنی مهاجرت می پردازد. در این مقاله نشان می دهیم که اشمیت چگونه آشکارا با زیر سوال بردن سیاست کشورش در قبال آوارگان، همچون نویسنده ای متعهد ظاهر می شود که نسبت به آوارگانی که از جنگ و ناآرامی سرزمین خود و به امید زندگی بهتر به اروپا می گریزند، بی تفاوت نیست. همچنین رابطه فلسفه و اسطوره را در این اثر بررسی می کنیم تا نشان دهیم چگونه این دو مقوله که همواره رابطه ای تنگاتنگ داشته اند، در تعامل با یکدیگر قرار می گیرند تا بنیان قوی تری برای رمان متعهد اشمیت بسازند.