فاعلیت اجراگرایانه زن مسلمان در گفتمان دیاسپورایی لیلا ابولعلا

لیلا ابولعلا ( 1964)، نویسنده مسلمان سودانیمصری ساکن در دیاسپورای اسکاتلند در زمره نویسندگان مسلمان مهاجری است که گفتمان جدیدی را در آثار ادبی خود پایه گذاری می کنند. دو رمان مترجم (1999) و مناره (2005) برای بررسی این گفتمان جدید دیاسپورایی مورد مطالعه قرار می گیرند. در این گفتمان انگاره های رایج در مورد هویت زن مسلمان که آن را به صورت ذاتی، پایا و تغییر ناپذیر معرفی می کند به چالش کشیده می شوند وهویت دینی زن مسلمان ساکن در دیاسپورا امری اجراگرایانه معرفی می شود. در این رویکرد هویت زن مسلمان فعل است نه ذات و هر گام او را بیش از پیش به فاعلیت دینی نزدیک، یا از آن دور می کند. ویلیام سفران و هومی کی. بابا از جمله نظریه پردازانی هستند که از آراء آنها برای تبیین مفهوم دیاسپورا و نقش آن در گفتمان سازی استفاده می شود. نظریه کنش گفتاری جی ال آستین، اجراگرایی هویت جودیت باتلر، و فمینیسم اسلامی صبا محمود نیز برای اثبات ادعای اجراگرایی هویت زن مسلمان در آثار ابولعلا مورد استفاده قرار می گیرند. اجراگرایی زبان و مناسبات فرهنگی از جمله روابط عاطفی، پوشش، غذا، و آیین های مذهبی محورهای اصلی این مقاله اند. گفتار ابولعلا در گفتمان دیاسپورایی اش به مثابه کنش است. تعلقات عاطفی، انتخاب سبک پوشش و خوراک و انجام و یا بازتعریف مناسک دینی افعالی هستند که بازانجام آنها فاعل مسلمان دیاسپورایی را می سازد. فاعل مسلمان دیاسپورایی در فضای سومی که با تعامل او بین گفتمان اسلامی و گفتمان غربی ایجاد می شود شکل می گیرد.