قهرمان‌ چیستایی‌ در جست‌‌و‌جوی‌ خویش

در رمان‌های رئالیستی با شخصیت‌هایی روبه‌رو می‌شویم که به اصول و ارزش‌های راستین پایبندند. گئورگ لوکاچ، که با تکیه بر نظر انگلس‌ ادبیات رئالیستی را نمونه راستین و شالوده و سنگ‌بنای ادبیات می‌داند و لوسین گلدمن، که هر اثر سازگار با رئالیسم را اثری ارزشمند به‌شمار می‌آورد، این قهرمانانِ به‌اصطلاح چیستایی(پروبلماتیک) را افرادی بی‌آینده و معترض معرفی می‌کنند که ساز مخالف می‌زنند و در جهانی رو به ‌زوال و پر از تباهی، جویای ارزش‌های انسانی حقیقی هستند و می‌کوشند ارزش‌های مدرن را تغییر دهند و اصالت سابق را به آن‌ها بازگردانند. از طرفی به‌باور گلدمن بین وضعیت ارزش‌های اصیل در رمان و وضعیت ارزش‌های مصرفی در بازار مشابهتی دقیق وجود دارد: هردو، ارزش‌هایی ضمنی به‌حساب می‌آیند، چون زیرمجموعه ارزش مبادله‌ای هستند. قهرمانی که می‌کوشد در جهانی که ارزش‌های اصیل دست‌نایافتنی‌اند، در پی این ارزش‌ها باشد، توهماتی پیدا می‌کند که منجر به نابودی‌اش خواهدشد. قمارباز داستایِفسکی  مثال واضحی از جایگاه پول به‌عنوان معیاری برای ارزش‌ در ادبیات است. در مقاله حاضر برآنیم تا روشن سازیم چگونه قهرمانان چیستایی این اثر، به‌سان خریداران و فروشندگانی خودآزار و دیگرآزار، از ارزش‌های اصیل و راستین دور و به‌دنبال این غایت فتیشیستی روان می‌شوند و پول به مرکز توجه و وسواس آنها بدل می‌گردد.