فریدریش ‌‌‌روکرت: مترجم ‌صورت‌محور ‌یا معنا‌محور

در ‌طول تاریخ‌ ادبیات ‌همواره شاهد آن بوده‌ایم ‌که یک شاهکار‌ ‌ملی ادبی‌ به مدد فرآیند ترجمۀ خوب، مرزهای‌ زمانی و ‌مکانی را درمی‌نوردد و شاهکاری جهانی می شود. در جهانی‌‌شدن یک اثر ادبی نقش مترجم اگر در حد آفرینشگر اثر نباشد، کمتر از او نیست. مترجم با ترجمه‌‌ای سلیس و روان ‌بستر مناسب برای جهانی‌‌شدن یک اثر ادبی را مهیا و خوانندگان دیگر ملل را با آثار شاعران و نویسندگان جهان آشنا می سازد. فریدریش روکرت ‌از ‌جمله شاعران و مترجمان بنام ‌آلمانی‌‌زبان‌ است که‌ توجهی ‌خاص به ادبیات شرق، بخصوص ادبیات کلاسیک فارسی، داشته است. روکرت ‌با ‌بهره گیری از قریحه ‌و‌ ذوق ادبی و استعداد علمی ‌قسمت اعظمی از اشعار شاعران برجستۀ ادبیات کلاسیک فارسی را به ادبیات جهان معرفی کرده و تلاش هایش در گنجینۀ‌ ادبی زمان به یادگارمانده است. درخصوص فرایند ترجمۀ متون ادبی نظریه ‌ها و تئوری‌های متعددی مطرح شده ‌که ‌علی‌رغم ‌تفاوت در این نظریه ها، مشترکات فراوانی بین آنها یافت می‌شود. بخش ‌اول این مقاله به تعریف ترجمه و نظریه‌های مطرح‌شدۀ ترجمۀ‌ متون ادبی ‌اختصاص یافته است. در بخش دوم، ترجمه های روکرت از اشعار سعدی بطور اخص و اشعار حافظ و مولانا (بصورت موردی) به لحاظ محتوای پیام (افزایش، کاهش یا تغییر در پیام) و ساختار پیام ‌از ‌منظر ترجمۀ ‌معنامحور و صورت‌محور بررسی می شود. با عنایت به‌ ‌اینکه روکرت مترجم، شرق‌شناس و شاعری تواناست ‌و ترجمه هایش ‌به‌‌لحاظ رسایی در نقل معنا و مضامین شعری از اهمیت خاصی برخوردارند، نویسنده در پی پاسخ این پرسش است: آیا روکرت به‌خاطر ‌قریحۀ شاعری و توانایی در حوزۀ ادبیات با روش طبیعی‌سازی و استفاده از الگوهای کاربردی زبان مقصد به بر گردان‌ ‌و ‌بازسرایی اشعار فارسی در قالب زبان آلمانی پرداخته تا ترجمه هایش فارغ از بافت کلامی، برگردان روح و جوهرۀ کلام شعرای ادبیات کلاسیک ‌ایران‌ باشد.