اسلام آناتولی در اندیشه اجتماعی فتح الله گولن

یکی از روشنفکران مسلمان و رهبران اجتماعی که طی چند دهۀ اخیر، افکارش مورد توجه قرار گرفته، فتح‌الله گولن است. او نسخۀ جدیدی از اسلام را معرفی می‌کند که به اسلام میانه‌رو یا اسلام اجتماعی میان اندیشمندان غربی شهرت دارد. گولن، اسلام را با خوانشی ترکی تفسیر می‌کند که در آن، اسلام با هویت ترکی پیوند ویژه‌ای می‌یابد. این پژوهش با هدف دستیابی به فهم خوانش گولن از اسلام، ابتدا تفسیر او از اسلام ترکی یا آناتولی را با مفاهیم مدنظر وی شرح می‌دهد. در این میان، مفهوم جهاد را به دلیل تفسیر نوینی که گولن از آن می‌کند با تفصیل بیشتری بررسی می‌شود. در نهایت به علل عقب ماندگی مسلمانان از منظر گولن و در چارچوب فهم وی از اسلام ترکی پرداخته می‌شود. در این پژوهش با مرور آثار گولن با روشی اکتشافی- توصیفی، به این مهم رهنمون می‌شویم که اسلام اجتماعی، گونه ای از اسلام سکولار است که میان متفکران مسلمان به اسلام رحمانی شناخته می‌شود. اسلام رحمانی وی، با نشان دادن چهره‌ای ملایم و به دور از خشونت از اسلام به جهان و پیوند آن با مدرنیته دارای پنج ویژگی عمده است: نگاه گزینشی و حداقلی به اسلام، تحریف و قلب مفاهیم اسلام سیاسی مثل جهاد، اخلاق محوری مبتنی بر ارزش‌های جهان شمول و سکولار، تاکید بر تساهل و مدارا، پذیرش نظریه پلورالیسم دینی و تاسیس جامعه تکثرگرا با حمایت از دموکراسی غربی.

anatolian islam in the social thought of fethullah gulen

fethullah gülen is one of the muslim intellectuals and social leaders whose ideas have attracted attention in recent decades. he introduces a new interpretation of islam, which western scholars refer to as moderate islam or social islam. gülen interprets islam through a turkish lens, in which islam has a unique connection to turkish identity. his innovative interpretation of islam, while emphasizing individual morality and spirituality, places special emphasis on interpretation, tolerance, and dialogue with other religions, and he supports the establishment of a comprehensive pluralist society. by revising and redefining the words and terms of sufism, he positions service as a faith-inspired concept at the center of his work, resulting in the modern form of sufism. modern sufism is the extension of individual sufism to the community and the promotion of social participation in the contemporary world. to comprehend gülen’s interpretation of islam, we must first describe his interpretation of turkish or anatolian islam in terms of his intended concepts. due to gülen’s new interpretation, we investigate the concept of jihad in greater depth in the interim. finally, we discuss the causes of muslim backwardness from gülen’s perspective and within the context of his understanding of turkish islam. muslim philosophers refer to gülen’s social islam as rahmani islam, a form of secular islam. by displaying a peaceful and nonviolent face of islam to the world and tying it to modernity, his rahmani islam has five main characteristics: accepting the theory of religious pluralism and establishing a pluralistic society by supporting western democracy; adopting a selective and minimal view of islam; distorting and converting the concepts of political islam, such as jihad; emphasizing tolerance; embracing the theory of religious pluralism; and emphasizing tolerance.