تحلیل جامعه‌شناسی تفسیری از مفهوم عشق در اندیشه‌های فخرالدین عراقی

یکی از نکات مهم برای کشورهای در حال توسعه، این است که چگونه می‌توانند در دنیای جدید در برابر غرب ایستادگی کنند. ایران سرزمینی که دارای سابقۀ تمدنی گسترده‌ای است به لحاظ فرهنگ معنوی رشد چشمگیری را داشته به طوری که همواره مورد توجه جهانیان بوده است. یکی از دستاوردهای مهم ایران برای جهان گسترش فرهنگ عشق و عشق‌ورزی است. با نگاهی به آثار مولانا، سعدی، حافظ و عطار می‌توان این موضوع را به خوبی اثبات کرد. اما یکی از کسانی که در زمینه عشق معنای گسترده، عمیق و خلاقانه ارائه داده است، فخرالدین عراقی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. عراقی عارف و شاعر قرن هفتم هجری است که مولف اثری ماندگار به نام لمعات است. لمعات در ادبیات عرفانی ایران جایگاه ویژه‌ای دارد. اما با توجه به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های این اثر کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این مقاله این است که نشان دهد که با استفاده از نگاه جامعه‌شناسی تفسیری می‌توان فهمی متفاوت و امروزی مورد استفاده از او ارائه داد. از این حیث این تحقیق با بهره‌گیری از روش طبیعت‌گرایانه و فرود به زمین هربرت بلومر در پی آن است که معنای عشق عراقی در لمعات را از منظر کنشی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و نشان دهد که چگونه می‌شود از این معنا در پارادایم معرفتی جامعه آرمانی ایرانی اسلامی استفاده کرد. از نتایج این تحقیق چنان برمی‌آید که تیپ‌شناسی مستخرج از لمعات بر مبنای انواع کنش عاشقانه قابلیتی اثرگذار و قابل استفاده در جهان مدرن امروزی را دارد.

A Sociological Analysis of the Interpretation of the Concept of Love in Fakhr al-Din Iraqi Thoughts

One of the important points for those countries which are not considered as the source of modernity is that how they can withstand against western culture in the modern world. It seems that with the criticisms of post modernism intellectuals for the essence of modernity, it can be concluded that although western culture had considerable progress in technology and materialism, it needed deep eastern thoughts for analyzing meaning and spirituality. In this regard, with developed civilization history had significant progress in spiritual culture which had been recognized by the whole world. One of the important achievements of Iran for the world is th expansion of love culture and lovemaking. It can be proved regarding the works of Molana, Sadi, Hafez, and Attar. But Fakhredin Araqi is one who had posed creative, deep, and elaborate meaning regarding love which had received little attention. This article aimed at demonstrating a modern and different meaning of it by the use of interpretive sociological view. This study analyzed Araqi lovemaking style in a functional way by the use of a naturalistic method and Herbert Blume grounded method and showed how this meaning can be utilized in the cognitive paradigm in the Iranian utopia. The results demonstrated that typology deduced from &Lamaat& on the basis of different types of lovemaking functions has an effective and efficient capability on today’s modern world.