سلامت اجتماعی در آیینه قرآن: ارائه یک الگوی جامعه سالم مبتنی بر آیات الهی

سلامت اجتماعی ازجمله مفاهیم نوظهوری است که در عرصه نظری و سیاست‌گذاری موردتوجه اندیشمندان بوده است. سلامت اجتماعی به مفهوم سرمایه اجتماعی شهروندان و نهادهای یک جامعه‌ اشاره دارد. به‌عبارت‌دیگر هرچه انگیزه‌های ارتباطی فرد بالاتر و تعداد خطوط پیوندی فرد و جامعه بیشتر باشد، سلامت اجتماعی آن فرد و جامعه بهتر ارزیابی می‌شود. اما در دیدگاه قرآنی سلامت فرد و جامعه در تعامل با یکدیگر و در پرتوحی معنا پیدا می‌کند. درواقع جامعه وقتی سالم محسوب می‌شود که مقدمات کمال فردی و اجتماعی در آن فراهم باشد. این مقاله پس از مرور ادبیات نظری موجود و ارزیابی آنها، تلاش کرده است با خوانشی زمینه‌مند و درون پارادایمی، نگاه قرآن به سلامت اجتماعی و چگونگی طراحی و الگوسازی آن پرداخته است. روش تحقیق در این پژوهش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی بوده است. مبتنی بر این روش از نگاه قرآن سلامت اجتماعی دارای دو بعد فردی و جمعی است. در بعد فردی به سلامت معنوی به معنای اعتقاد به توحید، معاد و نبوت و معناداری جهان هستی، سلامت رفتاری به معنای پرهیز از رذیلت‌ها و تقرب به فضیلت‌ها و سلامت جسمی به معنای حفظ جان و تغذیه مناسب پرداخته شده است. در بعد جمعی سلامت موضوعاتی چون سلامت خانواده، سلامت محلی، سلامت سازمانی و سلامت زیست‌محیطی موردبررسی قرار گرفته است. ابعاد فردی و جمعی سلامت اجتماعی زمینه‌ساز جامعه سالم هستند که با راهبرد‌هایی چون توحید، ولایت، تعاون، اتحاد، عدالت، خردگرایی، کمال‌جویی، شریعت محوری و حق‌جویی قابل تحقق هستند.

A Study of The Formulation of Social Problems and Harms in Ibn Khaldun’s Thought

Ibn Khaldun, one of the founders of history and sociology, has been considered by many scholars in the world in recent centuries. The diversity of his subjects has attracted the attention of a wide range of thinkers and researchers in sociology, anthropology, history, economics, political science, educational sciences, geography, and demography. Many writings about his thought show the importance of this great Muslim thinker. But what has received less attention from scholars in Ibn Khaldun’s views and works is his detailed discussions of social issues and harms. The present study, focusing on Ibn Khaldun’s analytical approach to the study of social problems and harms that has focused on the situation of Islamic societies in the great geography of the Islamic world, with the Documentary Research Method and focusing on the text of his main work the “Muqaddimah” from the descriptive approach has been used to identify, extract and categorize the themes and categories related to this subject in Ibn Khaldun’s thought.The results of this study show that seven major social issues and harms have been emphasized by Ibn Khaldun throughout the book, including: the issue of &Poverty&, &Marginalization&, &Social Welfare&, &Employment and Livelihood&, &Housing and Shelter&, &Social Security& and &Crime and Delinquency&. What emerges from Ibn Khaldun’s analysis of social issues is his focus on the conceptual framework of Civil Science; That is, it interprets all social issues in relation to the development of human society on the scale of urban life.