بازشناسی مفهوم و مولفه‌های بنیادین اعتماد و کارکردهای آن در روابط اجتماعی انسان از منظر قرآن

انسان موجودی اجتماعی است و در سایه تعاملات اجتماعی است که نیازهای مادی و معنوی‌اش برآورده می‌شود. استحکام و دوام روابط اجتماعی به اعتماد متقابل نیاز دارد. اعتماد میزان اطمینان یا مطمئن بودن به اشخاص، افراد، الگوها، ساختارها و نقش‌های اجتماعی، و در یک معنای بسیار کلی سرمنشاء ایجاد تعامل اجتماعی است. نوشته حاضر پژوهشی میان‌رشته‌ای و کاربردی بوده، با این سوال که در قرآن کریم اعتماد و ابعاد مختلف آن چگونه مطرح شده و چه نقشی در روابط اجتماعی انسان دارد؟ و با هدف تبیین مفهوم و مولفه‌های اعتماد و کارکردهای آن در روابط اجتماعی، به روش توصیفی تحلیلی و با استناد به آیات قرآن نگاشته شده است . و بیان می‌دارد که از نظر قرآن اعتماد با حسن ظن نسبت به دیگران شکل گرفته و هر چند همواره با نوعی ریسک‌پذیری همراه است، برای ایجاد و دوام روابط اجتماعی لازم و ضروری است. قرآن کریم خیرخواهی، صداقت، وفای به عهد، امانتداری، و حق‌محوری را از جمله مولفه‌های اساسی در فرد معتمد و حسن ظن را مهمترین مولفه در فرد اعتماد کننده معرفی می‌نماید که تحقق آنها برای ایجاد اعتماد در روابط اجتماعی ضروری است. از نظر قرآن اعتماد باید بر اساس معیارهای عاقلانه صورت گیرد بر همین اساس اعتماد به فاسقان، ظالمان و کسانی که در دوستی آنها تردید وجود دارد نوعی ساده لوحی به شمار می‌رود که باید از آن اجتناب نمود.

Explaining the concept of social trust and its components in the Quran

Human being is a social being, in the light of social interactions and interpersonal relationships whose material and spiritual needs are fulfilled. Strength and durability of social relationships require mutual trust. The purpose of this research is to investigate the role and place of trust in human social relationships and states that trust in the Quran is a kind of risk that is formed with goodwill to others and necessary for the establishment and sustainability of social relationships The Holy Quran introduces benevolence and honesty, devotion, trust, and the right to justice as well as the components of trust that their realization is necessary for creating trustworthiness. From the point of view of the Qur’an, one can not trust anyone in any circumstances. Trust must be wise and based on wise criteria. This research is an applied and applied research and has been written using descriptiveanalytical method based on Quranic verses.