تحلیل گفتمان عدالت جنسیتی در لوایح و برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران

مقوله‌های «زن» و «عدالت جنسیتی» بسته به اینکه در چه حوزه گفتمانی قرار گرفته باشند، معانی و هویت‌های متفاوتی به‌خود می گیرند که هریک به نوع خاصی از گفتمان بستگی دارند که به آن معنا و هستی بخشیده است. مقاله ‌حاضر، درصدد پاسخگویی به این پرسش است که دولت‌های بعد از انقلاب اساساً چه رویکردی به مقوله «عدالت‌ جنسیتی» داشته‌اند؟این مطالعه، به بررسی عدالت جنسیتی در دولت‌های بعد از انقلاب پرداخته است که علی‌رغم اینکه هریک دارای گفتمانی مربوط به خود بوده‌ اند، اما همچنان ذیل گفتمان جامع انقلاب اسلامی فعالیت نموده‌اند. از این طریق سعی شده است تا به بازشناسی دگرگونی رویکردهای مختلف گفتمانی در خصوص مقوله­های «زن» و «عدالت جنسیتی» پرداخته شود. نگاه گفتمانی به مفاهیم، به‌خصوص کاربست شیوه تحلیل گفتمان «لاکلاو و موفه» که بر مبنای آن، عناصر در درون گفتمان از طریق عمل مفصل‌بندی حول دال مرکزی معنا می‌یابند، نگاهی است که می‌تواند این نسبت معنایی حول مفاهیم زن و عدالت جنسیتی را نشان دهد.یافته‌های حاصل که مربوط به تحلیل گفتمان متون لوایح پنج برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران بوده و مبین رویکرد دولت‌های سازندگی، اصلاحات و عدالت‌محور به مقوله عدالت جنسیتی هستند، حاکی از آن­اند که دال شناور «عدالت اجتماعی»، ذیل گفتمان کلان انقلاب اسلامی، در قالب نشانه مرکزی «عدالت جنسیتی» مسدود و در مفصل‌بندی این گفتمان، حول نشانه مرکزی مذکور، نظام معنایی‌ای متشکل از دال‌های اصلی «توانمندی زنان»، «اشتغال زنان»، «حجاب و عفاف زنان» و «امنیت زنان» شکل گرفته است.

Discourse Analysis of Gender justice on Economic Social and Cultural development Plans in Islamic Republic of Iran

Woman” and “Gender justice” categories, depending on the related discourse field, have been taken different meanings and identities. Each given discourse gives its desirable meaning to these categories. This paper tries to answer this question; “what kind of approach do the postrevolutionary states basically have towards gender justice issue?”In postrevolutionary era, we can talk about different gender justice discourses but all of them can be interpreted under comprehensive discourse of Islamic revolution. With regard to this matter, the paper scrutinizes the changes in different discourse approaches regarding “woman” and “gender justice” categories. The discourse perspective into concepts, for example discourse analysis method of “LacLou and Chantal mouffe” in which different components gain meaning just in articulation around central sign, is an approach which can clarify the relations of “Woman” and “Gender Justice” inside different discourse orders.Findings of discourse analysis on five economic, social and cultural development plans of the Islamic republic of Iran represent the approaches of reconstructing, reformist and conservative equitable state to the category of gender justice. It shows that the floating sign, i.e. “Social justice” with regard to macro discourse of Islamic revolution, in the framework of central sign that is “gender justice” is closed and in articulation of this discourse through above mentioned central sign, meaning system is consisted of main concepts as “women capability”, “women employment” , “Hijab and chastity” and “women security” .