بازخوانی تجربه سیاست‌های اجتماعی ناظر بر ریسک‌های کودکان در ایران معاصر

ریسک و کنترل آن، زمانی معنی می یابد که نیرویی جمعی آگاهانه برای کنترل آن تشکیل شود و در مورد چگونگی کنترل آن ریسک فکر کنند و چاره‌اندیشی کنند. دوره کودکی بنا به جایگاهی که در چرخه زندگی هر فرد دارد، ریسک های خاص خود را دارد. شناسایی، کنترل و ارائه سازوکارهای معین در باب ریسک های دوره کودکی همواره موردنظر سیاستگذاران اجتماعی بوده است. سوالات اصلی این پژوهش از این قرار هستند که از چه زمانی در ایران اتفاقات و رخدادهایی که کودکان را تهدید می کند، به عنوان ریسک شناخته شدند؟ این ریسک ها در چه قالبی قابل‌دسته بندی می شوند؟ تاکنون چه سیاست های اجتماعی ای برای کنترل این ریسک ها اعمال شده اند. این مقاله، با روش اسنادی و تاریخی، فرایند توجه به ریسک های کودکان در ایران را بررسی می کند. بنا به شواهد تاریخی، خاستگاه شناسایی و کنترل ریسک ها در ایران را می توان در دوره امیرکبیر یافت. به طور کلی دو دسته از ریسک ها کودکان را تهدید می کنند. ریسک های اساسیقابلیتی و ریسک های ثانویه. ریسک های اساسیقابلیتی به لحاظ زمانی به ریسک های ثانویه تقدم دارند. در ایران می‌توان دوران صدارت امیرکبیر را بزنگاه و نقطه شروع توجه به ریسک های کودکان دانست؛ دورانی که بلایا و رخدادها، صرفا به خداوند و زندگی الهی و دینی نسبت داده نشدند و به عنوان پدیده هایی قابل‌پیش‌بینی و پیشگیری معرفی شدند و مهم‌تر این‌که، سیاست هایی در جهت کنترل آن ها تعبیه شد. این دسته از ریسک‌های شناخته شده را می توان در قالب ریسک های اساسیقابلیتی دسته بندی کرد. کنترل این ریسک ها سازوکار خاص خود را دارد. توجه به این ریسک ها و کنترل آن ها تا اوخر دوران پهلوی و سپس در بعد از انقلاب اسلامی‌با تغییر شکل کیفی ادامه یافت. در سال 1373 شمسی با شکل گیری انجمن حمایت از حقوق کودک و با تلاش این انجمن، دور جدیدی از توجه به ریسک های کودکان، یعنی ریسک های ثانویه مطرح شد و در سال 1381 به‌طور رسمی‌موردتوجه قرار گرفت. بحث از این دسته از ریسک ها، پیشتر در غرب مطرح شده بود و سازمان ها و انجمن‌هایی در آن ها فعالیت می کردند.

The readout of social policies regarding Child Risks in contemporary Iran

We can talk about the concepts of risk and risk control only if a collective force and consciousness recognize them and pose then needed conditions for their management and find some solutions to halter them. Childhood dependent to its important status in life cycle has its own risks. Cognition, control and presenting mechanisms for confronting with risks of childhood have always been a concern for politicians and policymakers. The main purpose of this essay is to determine, since when in Iran, factors and situations which threaten children considered as child risks? How these risks get categorized? Which social policies have been legislated to address this issue heretofore? This study scrutinizes the processes of engagement with child risks in Iran based on documental and historical analysis. Based on historical evidents, recognition and control of child risks can be referred into the time of Amir Kabir. Generally there are two types of risks that threat children: basiccapable and secondary risks. Thefirst category is prior to the second one. The time of Amir Kabir’s chancery was a turning point in noting and verifying this issue; the time which disasters and calamities weren’t attributed to the God and religious life anymore and were perceived as natural phenomena and facts that can be predicted and therefore managed and more importantly can be planned for in a systematic way. The risks of this period can be categorized under the basiccapable type. The control of this type of risks has its own mechanisms. Noticing and regarding this kind of risks was continued till Pahlavi course and after it in Islamic revolution and forth with a relational fluctuations; in 1993 and with establishment of the protection of child's rights  association and their efforts, a new approach on the issue were raised and in 2002 secondary risks were noticed and put under the government's agenda.