تحلیل روایت دخترانگی در سه سریال تلویزیون ایران (پخش‌شده در سه دهه 1370، 1380 و 1390)

دوران نوجوانی در مقایسه با کلیت عمر آدمی دوران پرتعلیقی است و در این میان دوران بلوغ دختران از حساسیت‌های دامنه‌دارتری برخوردار است. از اواخر قرن نوزدهم، تالیفات فمنیستی و ضدفمنیستی، روانشناختی، انسان‌شناسی، جامعه‌شناسی و نظریه‌های فرهنگی، دختران و دخترانگی را دوره‌ای تاثیرگذار در تغییرات فرهنگی معرفی کرده‌اند. در این تحقیق هدف اصلی پی بردن به برساخت مفهوم دخترانگی در برنامه­های تلویزیون است. بدین منظور سه سریال دبیرستان خضراء (دهه 1370)، دوران سرکشی (دهه 1380)، آسمان همیشه ابری نیست (دهه 1390) از سه دهه مختلف انتخاب شدند تا دریابیم چه روایتی از دخترانگی در این سریال‌ها برساخته می‌شود و در طی سه دهه اخیر چه تغییری در روایت سریال‌ها از دخترانگی بوجود آمده است؟ اتخاذ رویکرد بازنمایی برساختی و استفاده از روش تحلیل روایت گریماس نشان داد که با همه تفاوت‌های سه سریال، گفتمان و شیوه روایی هر سه متمایل به گفتمان «دختران در خطر» است. هر سه سریال با «نفی فردیت دختران» در ساخت هویت خویش، بازنمایی آن‌ها در دوگانه «خانه ـ مدرسه» و پرداخت به مسائل آن‌ها در رویکردی «نسلی»، دختران را صرفا به گونه ای نمایش داده اند که در گفتمان «در خطر» بگنجند. بزرگترهایی مثل والدین و مسئولین امور تربیتی در گفتمان «مرام‌مدار» بازنمایی شده‌اند، همچون قهرمانانی که وظیفه ارشاد دختران را دارند. مفهوم دخترانگی بدون تغییر در سه سریال دهه‌های اخیر به­طور سنتی به­عنوان عرصه‌ای برای چالش، ابهام، تردید، ترس و نگرانی جامعه بزرگسال به تصویر کشیده شده‌ و به دختران همچون ابژه‌های منفعل نیازمند مراقبت، توجه و کمک بزرگسالان برای گذار به بزرگسالی امن و هنجارمند نگریسته شده است.

Narrative Analysis of Girlhood in Three TV Serials: Briadcasted during 1990s, 2000s and 2010s

Compared with the totality of human life, Adolescence is the full of Suspension especially girls’ maturity which is very sensitive. From the end of the nineteenth century, the publicationsof feminists and antifeminists, psychologists, anthropologists, sociologists and cultural theorists all presentedthe girls and girlhood as important actors in cultural changes.So, the main purpose of this study is to explore the construction of girlhood on TV. For this reason, three serials, “Khazra high school” (1990s), “Recalcitrancy period” (2000s) and “The Sky is not always cloudy” (2010s) were selected from three different decades to find out which narratives of girlhood are constructed and which changes emerged during the last three decades in girlhood’s narrative of serials? Using the approach of constructed representation and Greimas’ narrative analysis on the serials showed that despite all the differences among three serials, their discourses and narratives are the same, "girls at risk". In studied serials, there is an identical basic story design. By “negation of girls’ individuality”, all three serials, represent them in “homeschool” duality, within a “generation approach” and “at risk” discourse. Adults represented in “ethical” discourse are like heroes who have the task of guiding girls. Girls and girlhood are depicted as challenge, ambiguity, doubt, fear and concern of adults. Girls are represented as passive objects which need adults’ care, attention and help for transition to normative adulthood.