نشانه‌شناسی گفتمانی یک «جدایی»

اگرچه تلاش‌های زیادی برای بررسی فیلم «جدایی نادر از سیمین» ساخته‌ی اصغر فرهادی صورت گرفته است، اما هنوز جنبه‌های زیادی از آن کشف‌نشده مانده است. درحقیقت مسئله‌ی این مقاله آن است که نظام‌های گفتمانی مختلف بازنمایی‌شده در فیلم کدام‌اند و چه نسبتی با گفتمان‌های حاکم بر ایران دهه‌ی هشتاد دارند. دغدغه‌ی دیگر این مقاله ارائه‌ی روشی مناسب برای تحلیل فیلم است. ازاینرو، به‌کمک نظریه‌ی گفتمان لاکلائو و موف و طراحی یک روش سه مرحله‌ای، تلاش شد الگوی مناسبی برای تحلیل فیلم ارائه شود. با کمک این روش، مشخص شد که چهار خرده‌گفتمان فرهنگ اسلامی، ایرانی، غربی و حکومتی در فیلم حضور دارند، ولی دو گفتمان بنیادینی که جامعه‌ی ایران را دوپاره کرده‌اند، گفتمان‌های سنت و مدرنیته هستند. به‌همین‌سبب، بسیاری از تضادهایی که در فیلم‌های ایرانی مشاهده می‌شود، حاصل تقابل میان این دو گفتمان است.

A DISCOURSE SEMIOTIC APPROACH TO “A SEPARATION”

While many researches have been carried out on Farhadi's A Separation, still major questions remain unanswered. Which discourses does the film represent and how are they related to dominant discourses of Iranian society? Resorting to Laclau and Mouffe's discourse theory, the present study offers a three stage framework for answering the above questions. The results show that A Separation depicts four microdiscourses, i.e. Islamic, Iranian, Western, and official, as well as two macrodiscourses, modernity and tradition. The opposition between these two discourses is the reason behind many conflicts visible in Iranian films.