سعادت ذهنی به‌مثابه توسعه‌ی انسانی

علی‌رغم تحقیقات پذیرفته‌شده در زمینه‌ی تاثیر فاکتورهای ژنتیکی و عوامل نورولوژیکی بر سعادت ذهنی برخی محققان علوم اجتماعی نشان داده‌اند که فاکتورهای اجتماعی در تبیین سعادت ذهنی نسبت به فاکتورهای ژنتیکی و نورولوژیکی نقش موثرتری دارند. از جمله اینگلهارت نشان داده است که عوامل  اجتماعی و تاریخی تا 80 درصد توان تبیین سعادت ذهنی را دارند. در این مقاله به این سئوال پاسخ خواهیم داد که آیا در جامعه‌ی ما فاکتورهای اجتماعی بر سعادت ذهنی موثرند؟ و اگر موثرند تا چه حد توانایی تبیین آن را دارند؟ به این منظور به‌شیوه‌ی پیمایش و با اجرای طرح ملی ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی ایرانیان، به بررسی میزان سعادت ذهنی در ایرانیان، مقایسه‌ی آن با دیگر جوامع و هم‌چنین بررسی عوامل اجتماعی موثر بر آن پرداخته‌ایم. نتایج تحقیق نشان می‌دهد: 1 - میانگین سعادت ذهنی در ایرانیان 65/61 است که در مقایسه با دیگر جوامع پایین‌تر از کشورهای پروتستان‌مذهب با سطح بالای رفاه مادی و توسعه‌ی انسانی و بالاتر از کشورهای کمونیست با سطح پایین رفاه مادی می‌باشد؛ 2 - عوامل موثر بر سعادت ذهنی ایرانیان احساس سلامتی، احساس آزادی در زندگی و از میان متغیرهای زمینه‌ای جنسیت، درآمد، وضعیت تاهل و تحصیلات است که تلفیقی از تئوری اینگلهارت و استرلین را تایید می‌کند؛ 3 - ورود هم‌زمان فاکتورها و عوامل موثر در رگرسیون لجستیک ترتیبی نشان می‌دهد که این عوامل می‌توانند سعادت ذهنی را 2/14 تا 4/32 درصد تبیین کنند؛ 4 بیوه یا مطلقه بودن‌، مجرد بودن، جنسیت (مرد)، و افزایش تحصیلات با سعادت ذهنی نسبت عکس داشته؛ میزان ارزیابی از سلامتی، میزان احساس آزادی در زندگی و درآمد با تاثیر مثبت بر میزان سعادت ذهنی اثرگذار هستند و سکونت در شهر یا روستا بر آن بی‌تاثیر است.

Subjective Well-being as Human Development

Despite the accepted research on the impact of genetic and neurological factors on the subjective wellbeing ,  some social science researchers have shown that social factors in explaining subjective wellbeing are more effective role than genetic factors. Inglehart has shown that 80 percent of subjective wellbeing can be explained by social and historical factors. This article will answer the question that whether social factors can explain subjective wellbeing. In order to assess the levels of subjective wellbeing among Iranian people in comparison with other countries we have used data from National universal values. The results show that the average Iranians subjective wellbeing is 61/65 that comparatively is below the Protestant countries with high levels of material welfare and higher than communist countries with low levels of material welfare. Factors affecting the subjective wellbeing include feeling healthy, having freedom in life and background variables of gender, income and marital status that confirms Inglehart’s and Easterlin’s opinions. Simultaneous entry of these factors in the ordinal logistic regression shows that these elements can explain the subjective wellbeing to the extent of 14/2 to 32/4 percent.