تاریخ معاصر ایران در حافظه‏ ی جمعی ایرانیان مطالعه‏ ای بین قومی

مقاله‌ی حاضر حافظه‌ی جمعی ایرانیان را با توجه به چهار کادر اجتماعیِ حافظه (قومیت، نسل، مذهب و تحصیلات) مورد بررسی کمی قرار می‌دهد. در مبحث «کادر اجتماعیِ حافظه‌ی جمعی» از نظریات هالبواکس، هابزباوم و رنجر و در بحث «نسل» و «تحصیلات» به ترتیب از رویکردهای مانهایم، شومن و اسکات استفاده شد. با توجه به ماهیت بین قومی این پژوهش،‌ تعداد 384 نمونه از سه مرکز استان رشت (گیلان)، تبریز (آذربایجان شرقی) و سنندج (کردستان) به‌شیوه‌ای سهمیه‌ایاتفاقی انتخاب شد. نتایج نشان می‌دهد قومیت به‌عنوان یک کادر اجتماعی تاثیر چندانی در شکل‌دهی به حافظه‌ی جمعی ایرانیان نداشته و حافظه‌ی جمعی در بین ایرانیان بیش از آن‌که قومی باشد ملی است. در مقابل،‌ کادرهای اجتماعیِ مذهب، تحصیلات و به‌ویژه نسل از توان تبیینی بالایی برای توضیح تفاوت‌ها در حافظه‌ی جمعی ایرانیان برخوردارند.

Contemporary history of Iran in the Iranian collective memory: A cross-ethnic study

The pressent paper investigates Iranian collective memory quantitatively and considers four social cadres of  collective memory, namely ethnicity, generation, religion and education.  Halbwach’s, Hobsbawm’s, and Ranger’s theories of social cadres of memory, Mannheim’s theory of generation and Schuman’s and Scott’s theory of education were used. Having considered the crossethnic character in this study, 384 sles from three capitals of provinces, Rasht (Gilan), Tabriz (East Azerbaijan) and Sanandaj (Kurdistan), were chosen by quotahazard sling. Results show that ethnicity as one of the social cadres is not so effective and collective memory among Iranians is more of national rather than ethnic issue. On the other hand, social cadres of religion, education and, specially, generation is highly capable of explaining the differences in Iranian collective memory.