تبیین جامعه ‏شناختی رابطة سرمایة اجتماعی/ فرهنگی و اثربخشی آموزشی معلمان (مطالعة موردی: دبیران دبیرستان‏های شهر سنندج)

پژوهش حاضر تلاشی است برای تبیین رابطۀ اثربخشی آموزشی معلمان با سرمایۀ اجتماعی/‌فرهنگی آنان. به‌بیان‌دیگر، این پژوهش قصد دارد پدیدۀ اثربخشی آموزشی را در ارتباط با متغیرهای اجتماعی و به‌مثابه امری اجتماعی مطالعه کند. لذا پرسش‌های محوری آن، حول این مسئلۀ اصلی صورت‌بندی شده‌اند که تعامل بین فضای اجتماعی و میدان آموزشی چگونه است و معلمان چگونه به‌تناسب سرمایۀ اجتماعی (اعتماد اجتماعی، هنجارهای همیاری و شبکه‌های روابط اجتماعی) و سرمایۀ فرهنگی‌شان (تجسم‌یافته و عینیت‌یافته و نهادی‌شده)، در میدان آموزشی ایفای نقش می‌کنند. چارچوب مفهومی و نظری پژوهش، از نظریه‌های بوردیو و کلمن و پاتنام استخراج شده است. جامعۀ آماری تحقیق شامل دبیران مقطع متوسطۀ آموزش‌و‌پرورش ناحیۀ ۱ و ۲ شهر سنندج، در سال تحصیلی ۸۹۹۰ بود که کلاً ۱۲۶۲ نفر بودند و با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه‌گیری طبقه‌ای نسبی، ۳۰۰ نفر از آن‌ها انتخاب شدند. یافته‌های پژوهش حاکی‌از آن است که از میان تمام شاخص‌های هر دو متغیر سرمایۀ اجتماعی و فرهنگی، شاخص همیاری اجتماعی دارای بیشترین ضریب هم‌بستگی و ضریب تعیین با اثربخشی آموزشی معلمان است. درخصوص رابطۀ اثربخشی آموزشی با شاخص‌های سرمایۀ فرهنگی، نتایج نشان می‌دهد که با توجه به مقادیر ضریب هم‌بستگی، از میان این شاخص‌ها، شاخص «هبیتاس فرهنگی» دارای بیشترین ضریب هم‌بستگی با اثربخشی آموزشی است و بعد از آن، شاخص سرمایۀ فرهنگی نهادی قرار دارد. نتایج تحقیق در کل گویای آن است که در میدان آموزشی، معلمانی که دارای سرمایۀ فرهنگی و اجتماعی بیشتری هستند، اثربخشی آموزشی بیشتری نیز دارند. درنتیجه برای دستیابی به اثربخشی آموزشی، فقط توجه به ویژگی‌های فردی (مهارت، دانش، توانایی‌ها و استعدادها) کافی نیست؛ بلکه تلاش برای تغییر و بهبود وضعیت‌های عینی اجتماعی و فرهنگی نیز ضرورت دارد.

The sociological explanation of the relationship between the educational efficacies of teachers and their social/cultural capital

his research is an attempt to explain the relationship between the educational efficacies of teachers and their social/cultural capital. In other words, the research aims to study the phenomena of educational efficacies as the social and in relation with some social variables. Therefore, its main questions are formulated around the problematic of the nature of interaction between social space and educational field: how do teachers act and play their roles according to their social and cultural capital in educational field? The theoretical framework is based on Bourdieu, Putnam and Coleman social theory. The population includes high school teachers of Sanandaj in 13891390 that are about 1262. The sle is selected via stratified relative sling which is about 300. The findings show that the main index of social and cultural capital which has meaningful relationship with educational efficacies is social corroboration. Moreover, cultural habitus and institutionalized cultural capital has also most meaningful relationship with educational efficacies. We can generally claim that the teachers who own a high degree of social and cultural capital have also a high degree of educational efficacies.