چالش‏های فرهنگی و هویتی جانبازان جنگ تحمیلی

با گذشت بیش از دو دهه از پایان جنگ تحمیلی، همچنان بار رنج ناشی از جنگ‌زدگی و آسیب‏‏‏دیدگی بر دوش برخی از خانواده‏ها سنگینی می‏کند. در میان آسیب‏دیدگان از جنگ، جانبازان به‌عنوان نمادهای عینی و ماندگار گفتمان ایثار و شهادت، از جایگاه ویژه برخوردارند. جانبازان با مسائل و مشکلات گوناگونی مواجه‌اند که یکی از مهم‏‏ترین آن‌ها «دغدغۀ هویت جانبازی» و چالش‌های مربوط به آن است.پرسش مقاله این است که جانبازان در مورد جایگاه و هویت جانبازی خود و تغییرات آن نسبت به گذشته چگونه می‏اندیشند؟ برای ارزیابی و تحلیل این موضوع، با روش کیفی، نظرات تفصیلی 32 نفر از جانبازان 70درصد شهر تهران با مصاحبه‏های متمرکز گروهی و انفرادی جمع‏آوری و مقایسه شده ‏است.یافته‏ها نشان می‏دهد که از منظر جانبازان، ادبیات جانبازی دستخوش تغییرات گردیده و در بسیاری از موارد، تقدس و منزلت جانبازی به مجموعه‏ای از تعارفات، گفتارهای رسانه‌ای و تبلیغاتی تقلیل یافته است.. در سطح جامعه، الگوهای رفتاری جدید ناهمخوان با فرهنگ ایثارگری گسترش یافته و تفسیر و قرائت‏های نوین اما متعارض با گفتمان ایثارگری به‌وجود آمده است. برحسب یافته‏ها، اکنون تحولات در گفتمان ارزشی جانبازی و ایثارگری، به رویکرد عمدتاً مادی و معیشتی منجر شده است، به میزانی که در جامعه رویکرد مادی و اقتصادی بر نگرش فرهنگی نسبت‌به جانبازان غلبه یافته است. این تحول بر دغدغه‌های فرهنگی و دامنۀ انفصال و انزوای اجتماعی جانبازان و برخی از اعضای خانواده، خاصه همسر و فرزندان آنان نیز افزوده است.

Cultural and identity challenges of Janbazan in the Imposed War

After two decades of the end of the Imposing War, still there are many families suffering from a plenty of pains have imposed by the war. Among the victims, Janbazan as objective and perdurable symbols of devotion and martyrdom discourse, have a significant position. Janbazan are faced with a diversity of problems and issues including the Janbaz identity concern and the challenges related to it. The question of this article is that how they think about their Janbaz position and identity and its changes in comparison with the past. To evaluate and analyze this issue, using the qualitative methodology and interview technique, we gathered and compared the detailed comments of 32 Janbaz in Tehran.The findings demonstrate that in their view, Janbaz literature has changed and in many cases, its sanctimony and dignity reduced to a set of compliments and media and propaganda discourse. In the society, new behavior patterns and ways of interpretations have developed which are incongruent with the devotion culture and its discourse. According to the results, nowadays the transformations in Janbaz and devotion value discourse led to a material and subsistence approach to the extent that this economical approach toward Janbazan overcomes the cultural attitude. This transformation has been added to their own and their families cultural concerns and social separation, especially their spouses and children.