فراتحلیل مطالعات عوامل اثرگذار بر اوقات فراغت

امروزه فراتحلیل به عنوان شیوه‌ای برای برشمردن نقاط قوت وضعف تحقیقات، با ترکیب کمی نتایج، توانایی ارزیابی و تحلیل مجدد آنها را فراهم می‌آورد و زمینه‌ای مناسب برای داشتن  برآوردی واحد از تحقیقات متعدد ایجاد می‌کند. از طرفی اهمیت اوقات فراغت، به عنوان یکی از مولفه‌های اساسی سبک زندگی و عرصه‌ای که در آن اختیار و آزادی انسان قابل اعمال است و توان ایجاد فرهنگ و آشکارسازی هویت را دارد، بر کسی پوشیده نیست. این مقاله درصدد است تا با استفاده از روش comprehensive meta analysis،  43 مقاله علمی پژوهشی و پایان نامه در مقطع کارشناسی ارشد و  دکتری دانشگاههای تهران را  بررسی نموده و ضمن نقد و بررسی این تحقیقات، نتایج حاصل از ترکیب احتمالات را مورد کنکاش قرار دهد.  نتایج حاکی از آن است که در میان متغیرهای بررسی شده رابطه درآمد، داشتن فرزند، سن، طبقه، تحصیلات، جنسیت و تاهل به ترتیب اندازه اثر، به عنوان عوامل موثر بر میزان اوقات فراغت مورد تایید قرار گرفته و رابطه اشتغال بر آن رد شده است، همچنین رابطه جنسیت با نحوه گذران اوقات فراغت تایید و این رابطه در مورد متغیرهای  تحصیلات و درآمد رد شده است. این نتایج نشان می‌دهد که در بیشتر تحقیقات انجام شده، متغیرهای زمینه‌ای به عنوان عوامل موثر بر اوقات فراغت مورد توجه قرار گرفته و عوامل موثر دیگر نادیده گرفته شده یا فراوانی آنها به میزانی نبوده است که بتوان از آن در فراتحلیل و نرم افزار مذکور استفاده کرد. همچنین اندازه اثر متغیرهای فوق می‌تواند اهمیت آنها را در اوقات فراغت نشان دهد و راهنمایی در تحقیقات آتی و در سیاست‌گذاری‌ها در این زمینه گردد. همچنین نتایج تقریبا منطبق با نظریه نومیر است که متغیرهای زمینه‌ای را در این باب موثر دانسته است. لیکن همان طور که جان کلی نشان داد، متغیرهای زمینه‌ای توان تبیین درصد کمی از فعالیت‌های فراغتی را دارند.

A Meta-analysis of studies on factors affecting leisure time

Metaanalysis is a way to combines the results of a set of studies that address some related research hypotheses. Metaanalysis enables us to evaluate and reanalyze the results of the previous studies and provide a new assessment of them. Accordingly, using a SPSS and Comprehensive Metaanalysis Software, this paper aims to review and make a critical assessment of a set of research conducted on leisure time and explore the most important factors affecting it. To reach the aim the authors have reviewed 43 articles, research projects and post graduate thesis conducted in the major universities located in Tehran. Results suggest that, regarding the relationship between the variables covered in the reviewed documents, income, having child, age, social class, educational level, gender, and marital status, respectively, affect the amount of time people spend on leisure time. Also, regarding the factors influencing how people use their leisure time, our results show that the relationship between gender and the way people use their leisure time is significant but considering educational level and income variables this relationship is not significant.