دانش همیشه قدرت نیست! تحلیل جامعه شناختی سلطه گفتمان روانشناسی گرایی در ایران

مقدمه: توجه فزاینده حاکمیت در ایران به گفتمان فردمحور و اصناف معرفت آن سبب نفوذ آرام و فزایندة نظریه‌ها، روش‌شناسی و رویکردهای فردمحور، به ویژه روان‌شناسی گری در تبیین‌ها و تحلیل‌های اجتماعی شده و این از مظاهر و مصادیق رابطة امپریالیستی میان گفتمان فردگرا و جامعه‌شناسی است.هدف: این مقاله در پی مطالعه و واکاوی این امپریالیسم و برملا کردن ابعاد مختلف آن است. مقاله پیش‌رو  براساس روش- نظریه تبارشناسی انجام شده است. براساس فرض این تحقیق و شواهد تجربی و تاریخی مورد استناد، مکتب نامینالیسم و مدعاهای هستی‌شناختی و معرفت شناختی‌اش به مثابه بخش قابل‌توجهی از قواعد و بنیان‌های روان‌شناسی عمل می‌کند.یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهد گفتمان فردمحور و ذره‌نگر از طریق روان‌شناسی، به عنوان یکی از اصناف معرفت آن، به صورت فزاینده‌ای در جامعه ایران سربرآورده و رشد کرده است. نامینالیسم هم به مثابه بنیان هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی این گفتمان نقش مهمی در تئوریزه کردن اهداف و رویه‌های موجود داشته است. نتیجه این وضعیت هم چیزی نیست جز فربه شدن امر فردی و تکیدگی و بی‌اعتبار شدن امر جمعی، هم در تحلیل واقعیت و هم در ساخت آن. در این میان نباید و نمی‌توان از همراهی و همدستی قدرت و دانش برای ظهور، پاگرفتن و پایدار شدن این وضعیت غافل بود.

knowledge is not always power; the sociological explanation of the dominant of psychological perspective in iran

introduction: too much attention to an individual-centered discourse in today iran has caused a slow but increasing dominance of individual-centered theories, methodologies and approaches in academic disciplines, notably the prevalence of psychology in explaining the social world. this paper claims that this situation is a manifestation or an example of the imperialist relationship between individualistic discourse and sociology.goal: the current paper aims to analyze this imperialistic relation and to examine its dimensions, applying genealogy.findings: findings show that nominalism as the ontological and epistemological foundation of an individual-centered discourse plays a substantial role in the theorizing and promoting such discourse. results also indicate that one cannot ignore the collaboration of power and knowledge in the emergence, establishment and stabilization of this situation.