در مسیر کنترل و بهنجارسازی؛ مطالعه جامعه‌شناختی اجتماعات معنویت‌گرا

پژوهش حاضر با هدف مطالعه سازو کار و پی آمدهای اجتماعی «اجتماعات معنویت گرا» انجام شده و به این پرسش می‌پردازد که چنین اجتماعاتی از چه رویه هایی برای اهداف خود استفاده کرده و نیز چه تاثیری بر مخاطبان خود به‌ویژه ذهنیت و کنش های آن ها خواهند داشت. این پژوهش برای پاسخ گویی به پرسش های خود از روش های کیفی شامل: مشاهده همراه با مشارکت، مصاحبه قوم نگارانه و مطالعه اسناد استفاده کرده است. در چهارچوب مفهومی پژوهش در پارادایم «پساسکولاریزاسیون» و همراه با تحدید مفاهیمی همچون دینداری های جدید و جنبش های جدید دینی، «معنویت گرایی جدید» و «اجتماعات معنویت گرا» به‌عنوان مفاهیم محوری پژوهش انتخاب و مورد استفاده قرار گرفته است.یافته های این مطالعه «موردی» نشان می دهد گروه «پیوندها» به‌عنوان نوعی اجتماع معنویت گرا به واسطه تمهیداتی مانند کاریزما- سازی و مهندسی احساس دینی و سایر تمهیدات و تدابیرِ طراحی شده، وضعیتی را می سازند که به امری مستقل، بیرونی و «بیگانه» از پیروانش تبدیل می‌شود؛ طوری که آن را به‌عنوان وضعیتی خارق العاده ستایش کرده و مقهور و مسحورش می شوند. این اجتماع معنویت گرا به میانجی سازوکارهای نظارتی و تنظیمی تلاش می کند افراد تحت سرپرستی اش را به سوژه هایی بهنجار، مطیع و کارآمد تبدیل کرده و نتیجتاً نقش آفرینی مفیدتر آن ها را در نهادهای اجتماعی ممکن کند. مطابق این مطالعه می توان افزود که چنین اجتماعاتی با تاکید بر درون نگری، دعوت به سعادت فردی و دامن زدن به ذهنیتی سازگار با محیط بیرونی به نحوی از افراد عاملیت زدایی کرده و بالقوه گی هایشان برای هرگونه تغییر اصلاح و دستکاری در جهان بیرونی را تعدیل خواهند کرد.

in path of control and normalization.sociological study on spiritualist communities

this survey’s aim is to evaluate mechanisms and social outcomes of new-born spiritual communities in recent iran. the main questions is that a) what procedures have been followed by these communities to reach their goals and b) what are the effects of these kind of communities on their members’ subjectivity and actions. our methods are as following: participatory observation, deep interview, and documentary study. the survey taking place in the post-secularization paradigm which, as its conceptual framework, being focused on new religiosities, new religious movements, new spiritualisms and spiritualist communities.the findings of the survey show that peyvandha (connections) as a spiritual community has become an external, objective and alien power over its followers by mechanisms such as making a charismatic spiritual leader and engineering of religious feelings. its followers regard it as an extraordinary, supernatural and extra human phenomenon. moreover, peyvandha converts the individuals who supervision by it to normalized, docile and useful ‘subjects’ for social and economic organizations through regulative and supervisory procedures. peyvandha, because of its anti-political dogma, has produce passive, a-critical, non-communicative and isolated ‘happy subject’ who do not believe or at least forget that there is something like society as a collective being right there which our humanity as a communicative entity constructed in and by it.