رابطه هزینه‌های آموزشی دولت و توسعه انسانی در ایران

در این پژوهش رابطه هزینه آموزشی دولت با توسعه انسانی در ایران در سال‌های 1394-1369 مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش تحقیق اسنادی و پیمایشی از نوع تحلیل داده‌های ثانویه است. داده‌های مربوط به توسعه انسانی از سایت (undp) و داده‌های مربوط به هزینه‌های دولتی در آموزش، بهداشت، رفاه و تامین اجتماعی و امور اقتصادی از قوانین بودجه استخراج شده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات و مدل‌سازی با روش (ardl) و تابع تولید کاب-داگلاس تعمیم‌یافته و تخمین آن با داده‌های سال 1369 تا 1394 انجام شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که در کوتاه‌مدت و بلندمدت، هزینه‌های رفاهی تاثیر مثبت و هزینه‌های آموزشی تاثیر منفی بر شاخص توسعه انسانی دارد. هزینه‌های بهداشتی تاثیری بر آن ندارد و هزینه‌های اقتصادی در کوتاه‌مدت اثر مثبت دارد و در بلندمدت بدون تاثیر است. این نتیجه بیانگر پیچیدگی رابطه هزینه‌های آموزشی با توسعه انسانی است. اثر مستقیم افزایش هزینه‌های آموزشی (به شرط تخصیص بهینه بودجه و حیف و میل نشدن آن) بالارفتن سطح دانش عمومی و افزایش توسعه انسانی است. اما به دلیل محدودیت بودجه، افزایش هزینه‌های آموزشی می‌تواند باعث کاهش بودجه سایر بخش‌ها، از جمله کاهش هزینه‌های بهداشتی و سرمایه گذاری‌های توسعه‌ای شود که نتیجه آن کاهش توسعه انسانی است. بنابراین اثر غیرمستقیم و جمع دو اثر مستقیم و غیرمستقیم هزینه‌های آموزشی بر شاخص توسعه انسانی، می‌تواند منفی باشد.