در شهر و بی‌شهر؛ مردم‌نگاری تجربۀ حاشیه‌نشینی در میان حاشیه‌نشینان محلۀ سعیدآباد (با تاکید بر ابعاد اقتصادی و مناسبات قدرت و مدیریت شهری)

بسط و بازتولید و دائمی‌شدن حاشیه‌نشینی، از موانع توسعۀ پایدار شهری است. یکی از جلوه‌های خاص و البته متمایز حاشیه‌نشینی در کلان‌شهرهای ایران و به‌ویژه تهران، اجتماعاتی مسکونی است که هرچند در درون بافت شهری و لابه‌لای سامان کم‌وبیش منظم شهری جوانه زده‌اند، ولی به‌لحاظ فرم و ساختار با شهر پیرامون خود بیگانه‌اند و سهمی از شهر و امتیازات آن ندارند. این نوع از اجتماعات را که به‌دلیل غیررسمی‌بودن اسکان در آنها ذیل ادبیات حاشیه‌نشینی موردبررسی قرار می‌دهند، به‌طور متعارف «کلونی» می‌نامند. این تعبیر به‌طور ضمنی بر خصیصۀ جزیره‌مانند و پایین‌دستی و محروم این محیط‌ها اشاره دارد. محله سعیدآباد از منطقۀ شادآباد تهران کلونی‌هایی معروف در عین‌حال مغفول! دارد. در این پژوهش سعی شده است با استفاده از الگوی دکتر فکوهی برای مردم‌نگاری شهری، توصیفی مردم‌نگارانه از «ابعاد اقتصادی» و «مناسبات قدرت و مدیریت شهری» در این کلونی‌ها ارائه شود. نتایج حاکی از آن است که بهبود وضعیت زندگی یا خروج از این وضعیت مسکن‌گزینی، اتفاق یا رخدادی است نادر. تنها امکانی که باقی می‌ماند اعمال تغییر یا تمهید امکان‌های آن از بالا و به‌واسطۀ نهادهای رسمی است. ولی اَشکال حضور نهادها و نمایندگان مدیریت شهری و عملکرد مبتنی بر نگرش کاروانسرایی به این محل‌ها، منجر به شکل‌گیری مکانیزم «تبانی مبتنی بر عدم‌اعتماد و بدبینی متقابل» شده است که امکان ایجاد تحول بنیادی از این مجرا را نیز منتفی می‌سازد.

“in” city and cityless; ethnography of marginalization experience among the marginalized residents of saeedabad neighborhood (with emphasis on economic dimensions and power relations and urban management)

expansion, reproduction and remain of marginalization is one of obstacles of civil sustainable development. marginalization patterns are too multiplied and affected by local components which make it impossible to prescribe macro policy programs. one of the unique representations of marginalization in tehran is residential communities which although being grown in city context, are formally and structurally exotic and alien to the city surrounded with. this kind of communities are usually called &colony& that implies the island-like, deprived feature of these scenes. sa’eedabad district, of shadabad region, has embodied famous yet neglected colonies. it’s been a while that this district has been a place for visitors of politician, men and women, and news reporters and journalist who observe less than what should. we have tried in this research to present a sympathetic, ethnographic description from different economic dimensions and power relations and urban management under the circumstance of marginalization experience of residents. the results indicate that the residents are practically deprived of chance of a fundamental change by the structural condition. improvement in lives or escaping from this accommodation is an infrequent and rare occurrence. the only opportunity left is implementing the programs to make the change possible by the formal institutions. the institutions’ and urban management agents’ attitude to these colonies which considers them temporal residences, results in &collusion based on mutual distrust and pessimism& mechanism that eliminates the possibility of making fundamental change by these actors.